"ថង់ប្រាជ្ញារបស់កម្ពុជា ដឹកនាំដោយគ្រាប់ពូជរបស់កម្ពុជា"

ទំនាក់ទំនងឥណ្ឌាជាមួយមហាអំណាច

គំនូរច្នៃប្រឌិតដោយ៖ លោក ឡេង ហ៊ត

ការប្រែប្រួលនៃបរិបទពិភពលោករួមមាន សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន ការផ្លាស់ប្តូរភូមិសាស្ត្រនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចនិងបច្ចេកវិទ្យាបានធ្វើឱ្យពិភពលោកមើលឃើញកាន់តែច្បាស់ពីរបត់នយោបាយការបរទេសរបស់លោកNarendra Modiទៅលើប្រទេសមហាអំណាចរួមមានរុស្ស៊ី ចិន និង សហរដ្ឋអាមេរិក។ បើទោះបីជាប្រទេសឥណ្ឌាបានដាក់យុទ្ធសាស្ត្រឯករាជ្យ ប្រកាន់គោលជំហរមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ក៏ប៉ុន្តែឥណ្ឌានាពេលបច្ចុប្បន្នក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកModiបានជ្រើសយកយុទ្ធសាស្ត្រពហុបក្សសម្ព័ន្ធមកអនុវត្តមានន័យថាឥណ្ឌាអាចនឹងចងមិត្តជាមួយគ្រប់បណ្តាប្រទេសឱ្យតែកាលៈទេសៈបម្រើផលប្រយោជន៍ដល់ឥណ្ឌា។ ហេតុនេះហើយ សប្តាហ៍នេះយើងនឹងមកសិក្សាពីទំនាក់ទំនង របស់ឥណ្ឌាឆ្លើយតបទៅនឹងប្រទេសរុស្ស៊ី ចិន និង សហរដ្ឋអាមេរិក។

ការផ្លាស់ប្តូរទំនាក់ទំនងរវាងឥណ្ឌានិងរុស្ស៊ី

ជំនួបរវាងលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីនិងឥណ្ឌានៅក្នុងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសៀងហៃ(SCO)កាលពីខែកញ្ញានេះ បានបង្ហាញពីភាពតានតឹងក្នុងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ ខណៈពេលដែលលោកNarendra Modiបានសម្តែងភាពមិនពេញចិត្តរបស់ខ្លួនជាសាធារណៈចំពោះការលុកលុយរបស់រុស្ស៊ីលើអ៊ុយក្រែន ដោយលោក Modi បានលើកឡើងថា “ពេលនេះមិនមែនជាពេលធ្វើសង្រ្គាមទេ ហើយមានតែលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការទូត និងការសន្ទនាគឺជាការដោះស្រាយបញ្ហាដ៏ល្អបំផុត”។ លោកModiក៏បានរៀបរាប់ពីផលប៉ះពាល់នៃសង្រ្គាមទៅលើវិបត្តិ ស្បៀងអាហារ ជីកសិកម្ម និងថាមពលផងដែរ។ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀតនោះ ចិន និងរុស្ស៊ី ហាក់បីដូចជាកំពុងពង្រឹងទំនាក់ទំនង កាន់តែស៊ីជម្រៅ ដែលធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងរបស់ឥណ្ឌាកាន់តែអាក្រក់ជាមួយប្រទេសទាំងពីរ។ គួររំលឹកផងដែរថា សម្រាប់ឥណ្ឌា ចិនគឺជាការគំរាមកំហែងសន្តិសុខជាតិលេខមួយរបស់ខ្លួន ហេតុនេះហើយស្របពេលដែលប្រទេសរុស្ស៊ីកំពុងបង្កើនទំនាក់ទំនងកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសចិន វាបានបន្ថែមសម្ពាធឱ្យឥណ្ឌាក្នុងហានិភ័យនៃការគំរាមកំហែងសន្តិសុខដែលធ្វើឱ្យភាពជាដៃគូរវាងឥណ្ឌានិងរុស្ស៊ីកាន់តែមិនទុកចិត្តកាន់តែខ្លាំងឡើង។

ឥណ្ឌានៅតែត្រូវការរុស្ស៊ី គ្រាន់តែតិចឬច្រើនជាងមុន

បើទោះបីជា សម្តីរបស់លោកModiបង្ហាញពីភាពមិនពេញចិត្តទៅលើរុស្ស៊ីក្នុងការបន្តសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន តែវាបានហួសពេលទៅហើយព្រោះអំឡុងពេលកិច្ចប្រជុំសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ឥណ្ឌាមិនបានបោះឆ្នោតថ្កោលទោសរុស្ស៊ីក្នុងការចាប់ផ្តើមសង្គ្រាមនោះទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ដូចដែរយើងដឹងហើយថា រុស្ស៊ីគឺជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់សព្វាវុធដ៏សំខាន់មួយទៅឱ្យឥណ្ឌា បើទោះបីជាបំណងនៃធ្វើពិពិធកម្មការផ្គត់ផ្គង់សព្វាវុធរបស់ឥណ្ឌា និងអភិវឌ្ឍឧស្សាហកម្មការពារជាតិរបស់ខ្លួនបានធ្វើឲ្យការនាំចូលអាវុធរបស់រុស្ស៊ីទៅឲ្យឥណ្ឌាមានការធ្លាក់ចុះក៏ដោយ។ បន្ថែមពីនោះ ឥណ្ឌានៅតែពឹងផ្អែកការនាំចូលប្រេងនិងឧស្ម័នពីរុស្ស៊ី។ បើយោងតាមទិន្នន័យពី Reuters ក្នុងខែមេសា ការនាំចូលប្រេងរបស់ឥណ្ឌាពីរុស្ស៊ីបានកើនឡើងដល់ ៣៩០,០០០បារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយក្នុងខែឧសភាវាបានឡើងដល់ ៦៥០,០០០បារ៉ែល និង៩៨០,០០០នៅក្នុងខែមិថុនា នៅពេលដែលរុស្ស៊ីបានលោតនាំមុខអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដើម្បីក្លាយជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ប្រេងឆៅធំបំផុតទីពីរដល់ប្រទេសឥណ្ឌា។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការនាំចូលជីកសិកម្មពីរុស្ស៊ីក៏មានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែរពោលគឺកើនឡើងចំនួន៨ដង។ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងគីមី និងជីកសិកម្ម លោក Mansukh Mandaviya បានប្រាប់សភាកាលពីខែមុនថា ប្រទេសឥណ្ឌាបាននាំចូលជីចំនួន ៧៧៤,០០០ តោនពីប្រទេសរុស្ស៊ីក្នុងត្រីមាសទីមួយ ដែលលើសពីមួយភាគប្រាំនៃការនាំចូលជីសរុបចំនួន ៣,៦៤ លានតោន។

ទំនាក់ទំនងឥណ្ឌា-ចិន

ជាការពិតណាស់ ទំនាក់ទំនងចិន-ឥណ្ឌាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមិនប្រក្រតីមានន័យថា វាមិនមានភាពរីកចំរើនណាស់ណាទេ ប៉ុន្តែក៏មិនមានការខ្សោះជីវជាតិដែរ យ៉ាងហោចណាស់ក៏នៅលើផ្នែកកណ្តាលមួយ។ ទោះបីជាមានការជួបប្រជុំគ្នាញឹកញាប់រវាងភាគីទាំងពីរក៏ដោយ ក៏ឥណ្ឌា និងចិនមិនមានការរីកចំរើនច្រើនលើការប្រឈមមុខដាក់គ្នានៅតាមព្រំដែនរបស់ពួកគេដែរចាប់តាំងពីការប៉ះទង្គិចព្រំដែនឆ្នាំ ២០២០ នៅជ្រលងភ្នំ Galwanមកម្ល៉េះ។ យោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលចេញផ្សាយដោយក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌា (MEA) បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំកោះបាលី រដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាលោកS. Jaishakarបានលើកឡើងពីបញ្ហាព្រំដែន និង “បានអំពាវនាវឱ្យមានការដោះស្រាយឱ្យបានឆាប់នូវបញ្ហាសំខាន់ចម្បងទាំងអស់នៅតាមបណ្តោយ LAC នៅភាគខាងកើត Ladakh” ។ Jaishankar បានប្រើឱកាសនេះដើម្បីបញ្ជាក់សារជាថ្មីអំពីសារៈសំខាន់នៃការរក្សាសន្ទុះ និង “ការផ្តាច់ទំនាក់ទំនងទាំងស្រុង” ដើម្បី “ស្តារសន្តិភាព និងភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅក្នុងតំបន់ព្រំដែន” ។ លោកបានអំពាវនាវឱ្យប្រទេសចិនគោរពឱ្យបានពេញលេញនូវកិច្ចព្រមព្រៀង និងសារទ្វេភាគីនានាដែលបានព្រមព្រៀងគ្នាពីមុន។ ហេតុនេះហើយ វាអាចនឹងមានផលវិបាកច្រើនក្នុងការប្រើយុទ្ធសាស្រ្តផ្សះផ្សារទំនាក់ទំនងរវាងចិននិងឥណ្ឌា ដោយសារតែការខ្វះទំនុកចិត្តលើប្រទេសចិន និងការសង្ស័យដែលជាលទ្ធផលគឺទំនងជាកើនឡើងដោយសារតែអាកប្បកិរិយាជាសត្រូវរបស់ចិន។

ទំនាក់ទំនងឥណ្ឌា-សហរដ្ឋអាមេរិច

គ្មានចំណុចណាមួយដែលបដិសេធការពិតដែលថាសហរដ្ឋអាមេរិកបានក្លាយជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ឥណ្ឌា។ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ គេសង្កេតឃើញថាទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរមានការរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំង។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2018 មក ទីក្រុង New Delhi និង Washington បានរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំ និងបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិសុខសំខាន់ៗជាច្រើន។ ផងដែរប្រទេសទាំងពីរគឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចសន្ទនាសន្តិសុខ Quadrilateral (គេស្គាល់ថាជា Quad) រួមជាមួយអូស្ត្រាលី និងជប៉ុន។ នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូល Quad នៅទីក្រុងតូក្យូកាលពីខែមុន លោក Modi បានជួបជាមួយប្រធានាធិបតីអាមេរិក Joe Biden ដោយផ្ទាល់ជាលើកទីពីរ ដោយបំពេញបន្ថែមការពិភាក្សានិម្មិតដែលកំពុងបន្តរបស់ប្រទេសទាំងពីរ។ ឥណ្ឌាក៏បានចូលរួមជាមួយក្របខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលទើបតែបង្ហាញនាពេលថ្មីៗនេះរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនសម្រាប់វិបុលភាព ដែលមានគោលបំណងពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់ដែលខ្វះខាតសន្ធិសញ្ញាពាណិជ្ជកម្មផ្លូវការ។ ស្ថិតក្នុងភាពជាដៃគូដែលកំពុងរីកដុះដាលរបស់ពួកគេ ឥណ្ឌា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដ៏ធំបំផុតទាំងពីររបស់ពិភពលោក បានសន្យាថានឹងបញ្ជូនតម្លៃរួមរបស់ពួកគេ (និងផលប្រយោជន៍ជាយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការទប់ជាមួយប្រទេសចិន) ក្នុងការរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិសេរីដែលផ្អែកលើច្បាប់។

បើទោះបីជាឥណ្ឌាព្យាយាមចាប់យកយុទ្ធសាស្រ្តពហុបក្សសម្ព័ន្ធមកប្រើប្រាស់ដើម្បីផលប្រយោជន៍ខ្លួន តែវានៅតែមិនមានភាពច្បាស់លាស់ក្រោមហេតុផលដែលថា ពិភពលោកលែងជា bipolar ឬ unipolar ទៀតហើយ ប៉ុន្តែនៅតែមានភាពមិនច្បាស់លាស់អំពីលក្ខណៈពិសេសនៃលំដាប់ពិភពលោកពហុប៉ូលដែលកំពុងលេចចេញ។ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលឥណ្ឌាមានជំនឿថាផលប្រយោជន៍របស់ឥណ្ឌានឹងត្រូវបានបម្រើយ៉ាងល្អបំផុតនៅក្នុងលំដាប់ពិភពលោកពហុប៉ូលក៏ដោយ ក៏ផលចំណេញរបស់វាមិនត្រូវបានកំណត់ទុកជាមុននោះទេ។ ឥណ្ឌាអាចត្រូវជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិច តែវាកាន់តែរំកិលឆ្ងាយពីរុស្ស៊ី ព្រោះរុស្ស៊ីកំពុងតែខិតទៅរកចិន ស្របពេលដែលចិនជាសត្រូវរបស់ឥណ្ឌា។

ចួលរួម 1$ ដើម្បីគាំទ្រអ្នកសរសេរអត្ថបទ និង វិចិត្រករ
អត្ថបទដោយ៖ កញ្ញា ចិន ស្រីពេជ្រ
spot_img
spot_img

អត្ថបទពេញនិយម

អត្ថបទទាក់ទង