ការកើនឡើងនៃតម្លៃថាមពល តម្លៃដឹកជញ្ជូន វិបត្តិនៃការផ្គត់ផ្គង់ជាដើម គឺជាកត្តាចម្បងដែលធ្វើឱ្យអតិផរណាកើនឡើង។ ការកើនឡើងអតិផរណានាពេលនេះគឺសំដៅទៅដល់ការឡើងថ្លៃនៃតម្លៃទំនិញប្រើប្រាស់និងសេវានានា ដែលបានកើតឡើងជាសកល ជាពិសេសនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហភាពអឺរ៉ុប។ ដូចគ្នានេះដែរ ការិយាល័យស្ថិតិការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា សន្ទស្សន៍តម្លៃទំនិញប្រើប្រាស់បានកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ដោយបានកើនឡើងរហូតដល់ ៧.៥% នៅក្នុងខែមករា ដែលជាកម្រិតដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកចាប់តាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០។ ជាមួយគ្នានេះ យោងតាម euroindicators អឺរ៉ុបវិញក៏មានកំណើនអតិផរណាជាង ៥% ផងដែរ។ ក្រឡេកមកមើលចក្រភពអង់គ្លេសវិញក៏មិនស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អប៉ុន្មានដែរ ដែលធនាគារកណ្ដាលរបស់អង់គ្លេសបានព្រមានថាអតិផរណាអាចកើនឡើងលើសពី ៧% នៅឆ្នាំនេះ។ មិនត្រឹមតែបណ្តាប្រទេសលោកខាងលិចប៉ុណ្ណោះទេ បញ្ហាអតិផរណានៅពេលនេះគឺជាបញ្ហាសកល ដែលប្រទេសនៅអាស៊ីក៏ទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយអតិផរណាផងដែរ។ យ៉ាងណាមិញ អាស៊ីបានទទួលរងបញ្ហាការកើនឡើងអតិផរណានេះមិនខ្លាំងបើប្រៀបធៀបនៅសហភាពអឺរ៉ុប និងអាមេរិកឡើយ។
ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាអាស៊ីមិនរងផល់ប៉ះពាល់ខ្លាំងពីរអតិផរណាពិភពលោក?
ប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីវិញត្រូវបានគេសម្គាល់ថាមានសន្ទុះសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះតាមរយៈកំណើនវិនិយោគក្នុងស្រុកនិងក្រៅប្រទេស ការកើនឡើងនូវការផលិត តម្លៃពលកម្មថោក និងមានទីផ្សារធំដោយសារតែចំនួនប្រជាជនដ៏ច្រើន។ ប្រសិនបើយើងមើលទៅតារាងមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចវិញ ប្រទេសអាស៊ីបានតំណែងប្រទេសមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២ និងទី៣។ ជាក់ស្ដែង ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំលេខ ២ ក្នុងពិភពលោក គឺជាប្រទេសចិនបានទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគជាច្រើន រហូតត្រូវបានអតីតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិករិះគន់ថាបានលួចការងាររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ពង្រីកឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចទៅតាមប្រទេសជាច្រើន និងបង្កើនតួនាទីសេដ្ឋកិច្ចក្នុងពិភពលោក។ ចំណែកជប៉ុន និងឥណ្ឌាវិញក៏ជាសេដ្ឋកិច្ចធំរបស់ពិភពលោកដែលជាពិសេសក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្ម និងការផលិតផងដែរ។
ខុសប្លែកពីប្រទេសដទៃបន្តិច ការរាតត្បាតនៃមេរាគ ១៩ បានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសអាស៊ីមុនគេ សឹងតែមិនអាចត្រៀមខ្លួនទុកមុន។ ចិនគឺជាប្រទេសដែលរកឃើញមេរោគកូវីដ១៩មុនគេ ខណៈឆ្នាំ២០២១ ប្រទេសឥណ្ឌាគឺជាប្រទេសដែលផ្ទុះមេរោគកូវីដ១៩បម្លែងខ្លួនថ្មី Delta ដែលជាមេរោគកាចសាហាវជាគេបង្អោះ។ ដំបូងឡើយ ពិភពលោកមានព្រួយបារម្ភពីការដើរថយក្រោយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិន ក៏ប៉ុន្តែប្រទេសចិនបានដើរចេញពីឆ្នាំ២០២០ដោយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិជ្ជមាន។ ទន្ទឹមនេះ ការបិទខ្ទប់របស់ប្រទេសចិននៅឆ្នាំ២០២០ គឺឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងច្បាស់ពីតួនាទីរបស់ចិននៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ដែលសង្វាក់ផលិតកម្មពិភពលោកបានកកស្ទះ។ ចុងឆ្នាំ២០២១ ពិភពលោកបានពើតប្រទះនូវវិបត្ដិអតិផរណា ដែលកើតឡើងដោយសារតែវិបត្ដិថាមពលសកល ការបិទខ្ទប់ប្រទេស និងគោលនយោបាយបរិស្ថាន។ ត្បិតតែប្រទេសអាស៊ីក៏ទទួលរងឥទ្ធិពលពីការកើនឡើងនូវអតិផរណា ប៉ុន្តែបើផ្អែកតាមតួរលេខ អតិផរណារនៅក្នុងអាស៊ីនមិនធ្ងន់ធ្ងរដូចសហរដ្ឋអាមេរិក អឺរ៉ុបឡើយ។ កត្តាដែលអាចធ្វើឱ្យអតិផរណាអាស៊ីហាក់ធូរស្រាលអាចបណ្ដាលមកពីការរៀនរស់ពីកូវីដ១៩ ការកើនឡើងនៃតម្លៃម្ហូបក្រោមកម្រិតទាប និងការកើនឡើងនៃសេវាដឹកជញ្ជូន។
ការរៀនរស់ជាមួយកូវីដ១៩ សំដៅដល់ការឆ្លងកាត់វិបត្ដិកូវីដ១៩ផង និងដកដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចផង។ ជាក់ស្ដែង ប្រទេសឥណ្ឌាដែលឆ្លងកាត់រលកកូវីដ១៩ខ្លាំងដូចរលកយក្សស៊ូណាមិ បានជោគជ័យក្នុងការសម្រាលស្ថានភាពក្នុងរយៈពេលមួយ រួមទាំងបានបង្កើតប្រព័ន្ធស៊ាំក្នុងសហគមន៍យ៉ាងរហ័សដែលបានមកពីប្រព័ន្ធស៊ាំកូនកាត់រវាងប្រព័ន្ធស៊ាំបានមកពីវ៉ាក់សាំងនិងប្រព័ន្ធស៊ាំបានមកពីការឆ្លងកូវីដ១៩ (Hybrid Immunity) ។ សមាជិកអាស៊ានដូចជាប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសថៃជាដើម បានព្យាយាមបើកសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើងវិញក្រោយពីបានចាក់វ៉ាក់សាំងបានច្រើន រួមជាមួយគោលនយោបាយបន្ធូរបន្ថយការរិតបន្តឹងកូវីដ១៩។
ការឡើងថ្លៃនៃម្ហូបអារហារក៏ជាកត្តាដែលធ្វើឱ្យអតិផរណាកើនឡើងដែរ ដោយសារតែវាគឺជាទំនិញចំបាច់ដែលមនុស្សម្នាក់ៗត្រូវចំណាយ។ តម្លៃម្ហូបបានកើនឡើងជាសកលប៉ុន្តែអត្រានៃការកើនឡើងនេះគឺមិនស្មើៗគ្នាទេ។ យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ The Economist តម្លៃពោតនិងស្រូវសាលីឡើងថ្លៃ ១៨%និង២០% ខណៈស្រូវអង្កធ្លាក់ថ្លៃប្រមាណ ១/៥ ហើយប្រទេសនៅអាស៊ីជាច្រើនប្រើប្រាស់អង្ករជាងពោតនិងស្រូវសាលី ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យការចំណាយលើម្ហូបអារមារមិនសូវកើនឡើង។ ជាមួយគ្នានេះ តម្លៃជ្រូកបោះដុំនៅប្រទេសចិនក៏ធ្លាក់ថ្លៃជាងពាក់កណ្ដាលដែរ។
កត្តាផ្សេងទៀតដែលជំរុញឲ្យកើតមានអតិផរណានៅលើពិភពលោកគឺការឡើងថ្លៃនៃតម្លៃដឹកជញ្ជូន។ ផ្អែកតាមទិន្នន័យរបស់ Drewry ដែលជាក្រុមហ៊ុនពិគ្រោះយោបល់សង្វាក់ផលិតកម្ម តម្លៃដឹកជញ្ជូនពីសៀងហៃ ទៅ Rotterdam ទីក្រុងរបស់ប្រទេសហូឡង់ កើនឡើងជាង ៦០%។ យោងតាមកំណត់សម្គាល់មួយរបស់ Baltic Dry Index ថ្លៃដឹកជញ្ជូនសកលបញ្ជាក់ថា ការកើនឡើងនៃតម្លៃដឹកជញ្ជូនរបស់អាស៊ីបានជំរុញឲ្យមានការកាត់បន្ថយចំនួន អតិផរណាបានរហូតដល់ ១៥%។
សរុបមក អាស៊ីមិនមែនមានន័យថាមិនទទួលរងឥទ្ធិពលការឡើងថ្លៃអតិផរណាឡើយ ប៉ុន្តែគឺរងផលប៉ះពាល់តិចជាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអឺរ៉ុប។ ជាក់ស្ដែង ការឡើងថ្លៃនៃថាមពលគឺជាប្រភេទទំនិញដែលចៀសមិនផុតឡើយ ហើយក៏បានបង្កើតការចំណាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងអាស៊ីផងដែរ។
