តៃវ៉ាន់ជាដែនដីកោះមួយដែលស្ថិតនៅជិតប្រទេសចិនដែលចិនបានចាត់ទុកជាខេត្តទី២៣របស់ពួកគេ។ តៃវ៉ាន់តែងតែប្រកាសខ្លួនឯងថាជាប្រទេសដែលមានអធិបតេយ្យភាពនិងមិនស្ថិតនៅក្រោមប្រទេសចិននោះឡើយ។ ទោះបីជាតៃវ៉ាន់មិនត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជារដ្ឋនិងសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិក៏ដោយ ក៏ប្រទេសមួយនេះមានទំនាក់ទំនងការទូតផ្លូវការជាមួយប្រទេសដទៃផងដែរ។ តែចំណងការទូតនៃតៃវ៉ាន់ត្រូវបានប្រទេសដែលបានធ្លាប់មានទំនាក់ទំនងជាមួយមួយបានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយខ្លួនម្តងមួយៗដោយទៅកាន់ប្រទេសចិនដោយមូលហេតុធំចម្បងមួយគឺសេដ្ឋកិច្ច។ ចិនបានបើកដៃស្វាគមន៍ជានិច្ចចំពោះប្រទេសណាដែលបានផ្តាច់ទូតជាមួយតៃវ៉ាន់និងគោរពគោលការណ៍ចិនតែមួយដែលខ្លួនបានដាក់ចេញ។ តើមានមូលហេតុអ្វីនិងផលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះដែលធ្វើឱ្យប្រទេសមួយចំនួនបានផ្តាច់ការទូតនិងតៃវ៉ាន់ហើយចាប់យកប្រទេសចិន?
១. ប្រទេសដែលបានបោះបង់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយតៃវ៉ាន់និងចាប់ដៃជាមួយចិន
តៃវ៉ាន់មានទំនាក់ទំនងការទូតភាគច្រើនជាមួយប្រទេសតំបន់ការីប៊ីននិងតំបន់អូសេអានី។បច្ចុប្បន្ន តៃវ៉ាន់ដែលប្រកាសខ្លួនឈ្មោះពេញថា”សាធារណរដ្ឋចិន” នៅសល់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយ១៣រដ្ឋអធិបតេយ្យ និង១២ប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ បន្ទាប់ពីប្រទេសហុងឌូរ៉ាស់បានផ្តាច់ចំណងការទូតនាពេលថ្មីៗនេះ។ បើគិតតាំងពីឆ្នាំ២០១៧ មានចំនួនប្រទេសចំនួន៨បានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយតៃវ៉ាន់ហើយបានទៅបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ប្រទេសប៉ាណាម៉ាគឺជាប្រទេសដែលបានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងនឹងតៃវ៉ាន់នៅឆ្នាំ២០១៧ សាធារណរដ្ឋដូមីនីកា បូគីណាហ្វាសូ អែលសាវ៉ាឌ័រនៅឆ្នាំ២០១៨ កោះសូឡូម៉ុននិងគីរីប៉ាទី ឆ្នាំ២០១៩។ ក្នុងឆ្នាំ២០២១ តៃវ៉ាន់ក៏បានបាត់បង់ទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសនៅតំបន់ការីប៊ីនមួយទៀតគឺប្រទេសនីការ៉ាហ្គា។ ម្យ៉ាងទៀត ក្នុងឆ្នាំ២០២៣មានប្រទេសមួយទៀតក៏បានប្រកាសផ្តាច់ទំនាក់ទំនងក្នុងគឺប្រទេសហុងឌូរ៉ាស។ ហេតុផលដែលពួកគេទាំងអស់ដែលបានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយសាធារណរដ្ឋចិនគឺមិនខុសគ្នាទេ គឺពួកគេបានយល់ព្រមទទួលស្គាល់គោលការណ៍ចិនតែមួយរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ គួរឱ្យដឹងផងដែរថា ប្រទេសចិនដីគោកគឺជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២បន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិចដែលវាអាចធ្វើឱ្យប្រទេសនោះមានផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនពេលដែលគេបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនផងដែរ។ ប្រទេសចិនបានបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសទាំងនោះដែលបានផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់ដោយផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដល់ពួកគេ ដូចជាប្រាក់កម្ចី ការវិនិយោគ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ឬជំនួយ។ ទាំងនេះហើយ គឺជាមូលហេតុដែលពួកគេចាប់ដៃជាមួយប្រទេសដែលមានប្រជាជនច្រើនលើលោកមួយនេះ។ ដូចដែលយើងបានឃើញក្នុងករណីប្រទេសប៉ាណាម៉ាបន្ទាប់ពីគេបានបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយចិនក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ពួកគេទទួលបានការវិនិយោគនិងបង្កើនពាណិជ្ផកម្មជាមួយប្រទេសចិនជាពិសេសលើវិស័យហេដ្ឋានរចនាសម្ព័ន្ធ ទេសចរណ៏និងកសិកម្មជាដើម។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ពួកគេមានលទ្ធភាពទទួលបានកម្ចីពីចិននិងជំនួយអភិវឌ្ឍច្រើនជាងតៃវ៉ាន់ ហើយពួកគេក៏ទទួលបានការគាំទ្រនយោបាយនិងការទូតពីចិនលើបញ្ហាដែលខ្លួនបានជួបដូចជាបញ្ហាព្រែកជីកប៉ាណាម៉ាជាដើម។ អ្វីដែលសំខាន់មួយទៀតនោះគឺលើវិស័យអប់រំនិងការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ជាមួយចិនតាមរយៈការផ្តល់អាហារូបករណ៍។ ទាំងនេះហើយសុទ្ធជាអ្វីដែលប្រទេសចិនផ្តល់ឱ្យប្រទេសជាមិត្តរបស់ខ្លួននិងដើម្បីសម្រេចគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់និងផ្លូវដែលធ្វើឱ្យខ្លួនកាន់តែមានឥទ្ធិពលនិងចូលរួមអភិវឌ្ឍជាមួយពិភពលោកថែមទៀត។
២. អ្វីជាគោលការណ៍ចិនតែមួយ?
បន្ទាប់ពីឆ្នាំ១៩៤៩ កងទ័ពក្រហមរបស់ម៉ៅសេទុងបានទទួលជ័យជំនះលើកងទ័ពចាងកាយជៀកនិងបានប្រកាសជាសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ ចំណែកឯ ចាងកាយជៀកបានរត់ភៀសខ្លួនបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយទៀតនៅលើកោះតៃវ៉ាន់និងប្រកាសឈ្មោះខ្លួនថាសាធារណរដ្ឋចិន។ ពេលនោះហើយទើបធ្វើឱ្យប្រទេសចិនមានពីរដែលបង្ហាញខ្លួននៅលើពិភពលោក។ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧២ ប្រទេសចិនដីគោកបានប្រកាសពីគោលការណ៍ចិនតែមួយដែលបញ្ជាក់ថាតៃវ៉ាន់ត្រូវបានចាត់ទុកជាខេត្តទី២៣នៃប្រទេសចិនប៉ុណ្ណោះ។ ហើយគោលការណ៍ចិនតែមួយគឺជាជំហរកាន់កាប់ដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់តែមួយគត់។ ប្រទេសដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយចិនដីគោកគឺពួកគេសុទ្ធតែទទួលស្គាល់លើគោលការណ៍នេះផងដែរ សូម្បីតែសហរដ្ឋអាមេរិចដែលជាធ្លាប់ជាអ្នកគាំទ្រតៃវ៉ាន់ផងដែរ។ ក្រោមគោលការណ៍ចិនតែមួយ ប្រទេសចិនបានខិតខំយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីឱ្យគ្រប់ប្រទេសលើពិភពលោកទទួលស្គាល់ចិនមានតែមួយហើយពួកគេក៏បានបើកដៃស្វាគមន៍ដល់ប្រទេសណាដែលបង្កើតទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេ។ ពេលបង្កើតទំនាក់ទំនងរួចហើយ ចិនក៏ចាប់ផ្តើមធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីដោយផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាមិត្តដូចដែលយើងបានឃើញករណីប៉ាណាម៉ាជាដើម។
សរុបមក តៃវ៉ាន់ត្រូវបាត់បង់ប្រទេសដែលធ្លាប់មានទំនាក់ទំនងជាបន្តបន្ទាប់ដោយសារប្រទេសទាំងនោះបានសម្រេចចិត្តទទួលចិនគោលការណ៍ចិនតែមួយរបស់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនដែលបានប្រកាសតាំងពីឆ្នាំ១៩៧២។ ហើយមូលហេតុមួយទៀត ចិនដីគោកគឺមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី២គឺមានប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចសំរាប់ប្រទេសទាំងនោះក្នុងការធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ការគាំទ្រផ្សេងលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាដើមសំរាប់ប្រទេសរបស់ពួកគេ។ ការបញ្ចប់ទំនាក់ទំនងរបស់ប្រទេសហុងឌូរ៉ាស់ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ គឺបានធ្វើឱ្យតៃវ៉ាន់នៅសល់ទំនាក់ទំនងការទូតត្រឺមតែ១៣រដ្ឋអធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះ។
