ទិដ្ឋភាពរួម

សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាមជាប្រទេសប្រកាន់ភ្ជាប់នូវលទ្ធិកុម្មុយនីស្ដផ្ដាច់ការ ដែលអំណាចគ្រប់គ្រងរដ្ឋទាំងអស់ស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់បក្សកុម្មុយនីស្ដវៀតណាម (Communist Party of Vietnam)។ ប៉ុន្តែ ប្រទេសនេះបែរជាប្រកាន់យកនូវប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី (Free Market Economy) ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច–សង្គមទៅវិញ។ កន្លងមក បក្សកុម្មុយនីស្ដវៀតណាមដឹកនាំប្រទេសតាមលទ្ធិម៉ាក្សលេនីននិយម និងមនោគមវិជ្ជារបស់លោកហូជីមិញ (Ho Chi Minh) ដែលជាស្ថាបនិកបក្សមួយនេះ។ ត្បិត ពលរដ្ឋវៀតណាមគ្មានសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយ និងសិទ្ធិចូលរួមការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងមេដឹកនាំដោយផ្ទាល់ក៏ដោយ យើងសង្កេតឃើញថាជារៀងរាល់ប្រាំឆ្នាំម្ដងនឹងមានការរៀបចំសមាជថ្នាក់ជាតិឡើងដើម្បីរុះរើផ្លាស់ប្ដូរដំណែងមេដឹកនាំកំពូលៗទាំងបួនរូបជារៀងរាល់អាណត្ដិ។ យើងគួរដឹងដែរថា អំណាចចាត់ចែងកិច្ចការប្រទេសជាតិវៀតណាមទាំងមូលត្រូវស្ថិតនៅលើឥស្សរជនកំពូលបួនរូបគឺ ប្រធានាធិបតីជាប្រមុខរដ្ឋ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល អគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្ដវៀតណាម និងប្រធានរដ្ឋសភា។

ទោះបីជាវៀតណាមជាប្រទេសដែលមានមូលដ្ឋានសង្គមនិយម និងកុម្មុយនីស្ដក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែស្ថាប័នរដ្ឋ ជាពិសេសអ្នកនយោបាយក្នុងបក្សទាំងអស់គឺត្រូវស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃច្បាប់ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាច្បាប់កំពូល ដែលទាំងនេះគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះក្នុងការពង្រឹងនីតិរដ្ឋឱ្យកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើង។ ទោះជាបែបនេះក្ដី ការអនុវត្តជាក់ស្ដែងក្នុងករណីខ្លះក៏មានការលើកលែងផងដែរ។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង បើយោងតាមកាសែត (The New York Times) វិន័យផ្ទៃក្នុងបក្សកុម្មុយនីស្ដវៀតណាមមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រមុខដឹកនាំបក្សកាន់តំណែងលើសពីពីរអាណត្តិ ឬ មានអាយុលើសពី៦៥ឆ្នាំឡើយ ប៉ុន្តែក្នុងអាណត្តិថ្មីនេះ អគ្គលេខាធិការបក្សគឺលោក ង្វៀន ហ្វូ ចុង (Nguyen Phu Trong) បានមានអាយុ៧៦ឆ្នាំទៅហើយ លើសពីនេះទៅទៀត ការឡើងកាន់ដំណែងលើកនេះគឺជាអាណត្តិទី៣របស់គាត់ទៀតផង។

នីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងមេដឹកនាំ

យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ទស្សនាវដ្ដី (The Diplomat) ជារៀងរាល់ប្រាំឆ្នាំម្ដង សមាជគណបក្សនឹងត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានសមាជិកប្រតិភូតំណាងចូលរួមប្រមាណ១៦០០នាក់ ដើម្បីធ្វើការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងគណៈកម្មាធិការកណ្ដាល ឬ សមាជិកមជ្ឈឹមបក្ស (Central Committee) ចំនួន២០០រូប។ បន្ទាប់មក សមាជិកទាំង២០០រូបនោះនឹងធ្វើការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកស្នូលរបស់បក្ស (Politburo) ចំនួន១៨រូប​​ ដើម្បីធ្វើការដឹកនាំ​ កសាងបក្ស និងប្រព័ន្ធនយោបាយ អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម ការពារសន្តិសុខជាតិ និងកិច្ចការបរទេសជាដើម។​ ដូច្នេះហើយ សមាជិកស្នូល១៨រូបនេះគឺជាក្បាលម៉ាស៊ីននាំមុខសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសរយៈពេលប្រាំឆ្នាំខាងមុខ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាក្នុងចំណោមសមាជិកស្នូលទាំង១៨រូបនេះ នឹងធ្វើការជ្រើសរើសមេដឹកនាំបង្គោលចំនួន៤រូប (4Pillars) ដែលមានមុខដំណែងនិងតួនាទីខុសៗគ្នារួមមាន៖ ប្រធានាធិបតី នាយករដ្ឋមន្ត្រី អគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនីស្ដវៀតណាម និងប្រធានរដ្ឋសភា។

សមិទ្ធផលរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអាណត្តិទី១៤ (២០១៦–២០២១)

អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងអាណត្ដិទី១៤គឺលោក ង្វៀន សួន ហ្វុក (Nguyen Xuan Phuc) គឺជាមេដឹកនាំដែលត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិកោតសរសើរនូវសមត្ថភាពដឹកនាំប្រទេសរបស់គាត់កន្លងមក ជាពិសេសនៅពីក្រោយភាពជោគជ័យនៃយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ក្នុងឆ្នាំ២០២០។ ឥស្សរជននយោបាយវ័យ៦៦ឆ្នាំរូបនេះធ្លាប់មានបទពិសោធការសិក្សា និងបម្រើការងារជាមន្ត្រីរាជការ ធ្វើការដើម្បីបក្ស បម្រើផលប្រយោជន៍រាស្រ្តជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយគិតតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៨មក។ យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន (The Bloomberg) លោកហ្វុក បានជួយជំរុញឱ្យសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមរីកលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័សរយៈពេលប្រាំឆ្នាំចុងក្រោយនេះ តាមរយៈការបង្កើតគោលនយោបាយថ្មីៗ ការធ្វើវិសោធនកម្មគោលនយោបាយចាស់ៗ ព្រមទាំងយុទ្ធសាស្រ្តនិងវិធីសាស្ត្របែងចែកថវិកាជាតិជាដើម។ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) វៀតណាមគិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៩មានចំនួនប្រមាណ២៦២ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ដែលចំនួននេះកើនឡើងជាមធ្យមប្រមាណជាង៦% គិតពីឆ្នាំ២០១៦–២០២០។ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបកើនឡើងវិជ្ជមានចំនួន២,៩% បើទោះបីជាសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមត្រូវបានវាយលុកពីជំងឺកូវីដ១៩ក៏ដោយ។

រីឯការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (Foreign Direct Investment) វិញបានកើនឡើងជាលំដាប់ ដោយគិតជាមធ្យមប្រមាណ ១៤ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិករៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយរាប់ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៦–២០២០ ដែលចំនួននេះកើនឡើងប្រមាណ៥ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិកបើធៀបទៅនឹងអាណត្តិមុន (២០១១–២០១៥) ដែលមានប្រមាណ៩ប៊ីលានដុល្លារអាម៉េរិករៀងរាល់ឆ្នាំ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ធនាគារពិភពលោក (World Bank)។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសវៀតណាមក្រោមការដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ្វុក បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយបណ្ដាប្រទេសដៃគូពាណិជ្ជកម្មនិងអភិវឌ្ឍន៍ដូចជា សហភាពអឺរ៉ុបនៅឆ្នាំ២០១៩ (EVFTA) អង់គ្លេសនៅចុងឆ្នាំ២០២០​ (UKVFTA)។ គួររំលឹកផងដែរថា វៀតណាមក៏បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគី និងពហុភាគីផ្សេងៗទៀតដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០០១ (U.S.-Vietnam BTA) ជប៉ុននៅឆ្នាំ២០០៩ (VJEPA)  កូរ៉េខាងត្បូងនៅចុងឆ្នាំ២០១៥ (VKFTA) ផងដែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនោះគឺសុទ្ធសឹងតែដើម្បីលើកកម្ពស់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេបន្ថែមទៀតនៅក្នុងវិស័យ ពាណិជ្ជកម្ម ហិរញ្ញវត្ថុ សេវាកម្មធនាគារ និងអេឡិកត្រូនិក ព្រមទាំងពង្រឹងទំនាក់ទំនងការទូតផងដែរ។ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា ប្រទេសវៀតណាមគឺជាជម្រើសទីផ្សារវិនិយោគរបស់អន្តរជាតិ និងក្រុមហ៊ុនយក្សមួយចំនួន ដោយផ្អែកទៅលើកត្តាខាងលើ និងកត្តាប្រជាជន ដែលមានរហូតដល់ទៅប្រមាណ៩៧លាននាក់ក្នុងឆ្នាំ២០២០ រួមទាំងកត្តាស្ថិរភាពនយោបាយ កត្តាបន្ធូរបន្ថយច្បាប់រឹតបន្តឹងការវិនិយោគនិងជំនួញពាណិជ្ជកម្ម ព្រមទាំងកត្តាភូមិសាស្ត្រនយោបាយផងដែរ។​

បើយោងតាមធនាគារពិភពលោក អត្រាភាពក្រីក្រត្រូវបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹមតែក្រោម ៦%ប៉ុណ្ណោះគិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៨ ចំណែកឯអត្រាអ្នកគ្មានការងារធ្វើវិញជារៀងរាល់ឆ្នាំមានជាមធ្យមប្រមាណ៥,៦% គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៦–២០២០។ ក្នុងរបាយការណ៍សុភមង្គលពិភពលោកឆ្នាំ២០២០ ប្រទេសវៀតណាមជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី៧៩ ក្នុងចំណោម១៤៩ប្រទេស។ បើធៀបនឹងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានវិញ ពលរដ្ឋវៀតណាមមានស្ថានភាពនិងជីវភាពល្អប្រសើរជាងប្រទេសមួយចំនួនដូចជា ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ កម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ាជាដើម។ បើផ្អែកទៅលើសន្ទស្សន៍ការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ (Corruption Perception Index) ប្រទេសវៀតណាមទទួលបានពិន្ទុកើនឡើង៣ពិន្ទុគិតចាប់ពី ៣៣ពិន្ទុនៅឆ្នាំ២០១៦ និង៣៦ពិន្ទុនៅឆ្នាំ២០២០។ នេះឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា មេដឹកនាំវៀតណាមទាំងបួនរូបជាពិសេសអគ្គលេខាធិការបក្សលោក ង្វៀន ហ្វូ ចូវ (Nguyen Phu Trong) បានខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយជាពិសេសអំពើពុករលួយផ្ទៃក្នុងបក្ស។

ក្រៅពីរឿងសេដ្ឋកិច្ចនិងទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មក្រៅប្រទេស យើងក៏គួរក្រឡេកទៅមើលបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងសុខមាលភាពប្រជាជនអំឡុងពេលប្រាំឆ្នាំចុងក្រោយនេះវិញម្ដង។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការភាពជាដៃគូថវិកាអន្តរជាតិ (International Budget Partnership) ពិន្ទុនៃតម្លាភាពក្នុងប្រទេសវៀតណាមបានកើនឡើងចំនួន២៣ពិន្ទុ គិតចាប់ពី ១៥ពិន្ទុនៅឆ្នាំ២០១៧ កើនដល់ ៣៨ពិន្ទុនៅឆ្នាំ២០១៩។ នេះបង្ហាញឱ្យឃើញថារដ្ឋាភិបាលវៀតណាមក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី ង្វៀន សួន ហ្វុក បានមានការបើកចំហជាងមុនចំពោះព័ត៌មានដល់សាធារណជនក្នុងការដឹងឮនូវបញ្ហាថវិកាជាតិ ដំណើរការអនុម័ត និងអនុវត្តច្បាប់ និងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិជាដើម។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បើយោងតាមរបាយការណ៍សន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកឆ្នាំ២០២០ របស់អង្គការអ្នករាយការណ៍គ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders) ប្រទេសវៀតណាមជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទី១៧៥ក្នុងចំណោម១៨០នៅលើពិភពលោក។

ចក្ខុវិស័យនៃរដ្ឋាភិបាលអាណត្ដិថ្មី (២០២១–២០២៦)

យោងតាមប្រភពព័ត៌មានក្នុងស្រុក ផ្ដើមចាប់ពីថ្ងៃទី២៤​ ខែមីនា ដល់ថ្ងៃទី០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋសភាជាតិនីតិកាលទី១៤នៃប្រទេសវៀតណាមដែលជាស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិកំពូលបានបើកកិច្ចប្រជុំដើម្បីតែងតាំងមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ទាំងបួនរូបជាផ្លូវការ និងធ្វើកិច្ចពិភាក្សាពីផែនការអភិវឌ្ឍន៍ និងគោលនយោបាយរយៈពេលប្រាំឆ្នាំខាងមុខ។ ការជ្រើសតាំងមេដឹកនាំកំពូលទាំងបួនរូបនោះរួមមាន៖ ប្រធានាធិបតីលោក ង្វៀន សួន ហ្វុក (Nguyen Xuan Phuc)  នាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ្វាំ មិញ ជិញ (Pham Minh Chinh) អគ្គលេខាធិការបក្សលោក ង្វៀន ហ្វូ ចូវ (Nguyen Phu Trong) និងប្រធានរដ្ឋសភាលោក វឿង ឌិញ ហឹយ (Vuong Dinh Hue)។

លោក ហ្វាំ មិញ ជិញ (Pham Minh Chinh) ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីវ័យ៦២ឆ្នាំ ថែមទាំងមានប្រវត្តិសិក្សាបញ្ចប់ថ្នាក់បណ្ឌិតផ្នែកច្បាប់ ព្រមទាំងមានប្រវត្តិការងារមិនតិចជាង៣០ឆ្នាំផងនោះ​ បានធ្វើឱ្យសាធារណជនចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំងថាតើលោកនឹងប្រើយុទ្ធសាស្ត្រដឹកនាំប្រទេសវៀតណាមបែបណា? យោងតាមប្រភពព័ត៌មានក្នុងស្រុក (The Voice of Vietnam) បានលើកឡើងនូវសម្ដីរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងពិធីស្បថឡើងកាន់តំណែងថា »វាគឺជាការសំខាន់ក្នុងការបន្តកសាងរដ្ឋសង្គមនិយមដែលគ្រប់គ្រងដោយច្បាប់និងនៃប្រជាជន ដោយប្រជាជននិងសម្រាប់ប្រជាជន ព្រមទាំងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវនីតិរដ្ឋ។» ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការបើកទំព័រដំបូងនៃរដ្ឋាភិបាលអាណត្ដិថ្មីនេះគឺយន្តការប្រយុទ្ធប្រឆាំងជាមួយសត្រូវលាក់មុខនោះគឺជំងឺកូវីដ១៩។ យន្តការទាំងនោះរួមមាន ការផ្អាកយកពន្ធបន្ដោះអាសន្ន ការផ្ដល់កញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ជនរងគ្រោះពីជំងឺកូវីដ១៩ ការស្វះស្វែងរកទិញវ៉ាក់សាំងដើម្បីចាក់បង្ការឱ្យបានឆាប់បំផុត ការទប់ស្កាត់ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ និងយន្តការផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។

បន្ថែមលើសពីនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីជិញក៏បានសន្យាជំរុញការប្រយុទ្ធប្រឆាំងដាច់ខាតនឹងអំពើពុករលួយដែលជាការបំផ្លាញឱ្យខូចប្រយោជន៍ជាតិ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល (Digital Economy) ការការពារឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងធានាការពារសន្តិសុខជាតិ ច្បាប់ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់។ ទស្សនៈរបស់លោកជិញ ចំពោះទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់ និងក្រៅតំបន់វិញ លោកពិតជាមនុស្សដែលមានការយល់ដឹងស៊ីជម្រៅ មានភាពបត់បែន និងឱ្យតម្លៃសាមគ្គីភាពនិងមិត្តភាព ដោយគិតប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ តួយ៉ាង បើយោងទៅតាមប្រភពព័ត៌មានក្នុងស្រុក (Vietnamnet Global) លោកជិញយល់ឃើញថា ទោះបីជាវៀតណាមមានទំនាស់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង(ចិន)ក្ដី ប៉ុន្តែវាមិនមានន័យថាមិនអាចមានទំនាក់ទំនងដូចជាការដោះដូរទំនិញពាណិជ្ជកម្មបាននោះទេ។ ការធ្វើជំនួញជាមួយគ្នាត្រូវមានភាពបត់បែនគ្រប់កាលៈទេសៈដើម្បីជៀសវាងការប៉ះទង្គិចបង្កជាទំនាស់ និងដើម្បីរក្សានូវមិត្តភាពជាដរាប។

សរុបមក ថ្វីបើវៀតណាមជាប្រទេសកាន់លទ្ធិកុម្មុយនីស្ដ សង្គមនិយម ប៉ុន្តែមេដឹកនាំតែងតែត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរស្ទើរាល់អាណតិ្ដតាមរយៈការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងដោយផ្អែកលើសមត្ថភាព ចំណេះជំនាញ និងបទពិសោធ។ ក្នុងនោះដែរ ក៏ពង្រឹងការអនុវត្ដច្បាប់ដែលប្រជាជននិងមន្ត្រីរាជការស្ថិតនៅក្រោមវិន័យនិងច្បាប់ ជាជាងស្ថិតនៅក្រោមបុគ្គលណាមួយ។ ប្រទេសនឹងមានការបើកទូលាយលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងមានគោលនយោបាយ ទិសដៅអភិវឌ្ឍន៍សង្គមច្បាស់លាស់ក្នុងការដឹកនាំប្រទេសទៅរកភាពរីកចម្រើន ដើម្បីក្លាយជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងក្នុងតំបន់ និងមានមុខមាត់លើឆាកអន្តរជាតិ។

ក្រោយឆ្នាំ១៩៤៥​ រលកនៃការបិទបញ្ចប់នៃអាណានិគមកិច្ចបានបោកបក់យ៉ាងចាស់ដៃមកកាន់ប្រទេសនៅក្នុងទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (Southeast Asia) ពួក​រដ្ឋតូចៗដែលធ្លាប់តែស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមរបស់ប្រទេសមហាអំណាចទាំងឡាយ ជាពិសេសពួកមហាអំណាចដែលស្ថិតនៅក្នុងទ្វីបអ៊ឺរ៉ុបទាំងមូលបានប្រកាសនូវឯករាជ្យភាពនិងស្វ័យភាពរបស់ខ្លួន។​ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៥​​ ដល់ឆ្នាំ​១៩៦៦​ ​គឺជាអន្តរកាលមួយដែលត្រូវបានគេកត់សម្គាល់ថាជារបត់ដ៏សំខាន់នៅក្នុងទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដោយសារតែសង្គ្រាមលោកលើកទី២ត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយបារាំងបានត្រឡប់មកកាន់ឥណ្ឌូចិនវិញ។ ជាមួយគ្នានេះក៏មានការលូកដៃចូលក្នុងតំបន់នេះរបស់ក្រុមប្រទេសមហាអំណាច ក្នុងនោះមានសហរដ្ឋអាមេរិកនិងរុស្ស៊ីដែលបានយកទឹកដីឥណ្ឌូចិននេះធ្វើជាទីលានប្រកួតប្រជែងមនោគមន៍វិជ្ជារបស់ពួកខ្លួន ដែលបានបង្កឱ្យមានសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនរហូតដល់ទៅបីលើក។ ក្នុងអន្តរកាលនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២ មហាអំណាចជប៉ុនបានចូលខ្លួនមកដល់ក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនហើយក៏បានបំផ្លាញរបៀបរបបនៃការគ្រប់គ្រងបែបអាណានិគមនិយមរបស់បារាំង។ ផ្ទុយពីឥណ្ឌា​ដែលត្រូវបានអង់គ្លេសប្រគល់ឯករាជ្យឱ្យវិញតាមរយៈការចរចាដោយសន្តិវិធីក្រោយការបញ្ចប់នៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២​ ប្រទេសដែលស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនដែលមានដូចជា​ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម គឺមិនត្រូវបានរំសាយនូវអាណានិគមកិច្ចដោយស្រួលៗពីប្រទេសបារាំងនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវលះបង់នូវសាច់ស្រស់និងឈាមស្រស់ដើម្បីប្តូរនូវឯករាជ្យភាពមកវិញ។​ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៤៥មក​ ប្រទេសបារាំងនៅតែទទូចចង់ស្តារសណ្តាប់ធ្នាប់និងដាក់ការគ្រប់គ្រងទៅលើបណ្តាប្រទេសតូចៗដែលស្ថិតក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនដដែល។ ក៏ប៉ុន្តែ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ​ ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនគឺបាននាំគ្នាងើបឡើងតស៊ូប្រឆាំង និងដេញពួកអាណានិគមនិយមបារាំងចេញពីឥណ្ឌូចិន។ ហេតុដូច្នេះហើយ ទោះចង់មិនចង់ ការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងកងទ័ពបារាំងនិងពួកប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនគឺចៀសមិនផុតនោះទេ ហើយនេះក៏បានក្លាយជាមូលហេតុចម្បងនាំឱ្យមានសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី១កើតឡើងផងដែរ។

តើអ្វីទៅគឺជាសង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី១?

សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនទី១ត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជាសង្គ្រាមប្រឆាំងជាមួយនឹងអាណានិគមបារាំងរវាងកងទ័ពវៀតមិញដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ូ​ ជីមិញ និងកងទ័ពបារាំងនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម ដែលនេះបានចាប់ផ្តើមផ្ទុះឡើងក្នុងទឹកដីបារាំងឥណ្ឌូចិន (French Indochina) ​ដែលបានបន្តអូសបន្លាយអស់រយៈពេលជិតមួយទសវត្សរ៍គឺចាប់ពីថ្ងៃទី១៩​ធ្នូ​ ឆ្នាំ១៩៤៦​ ដល់​ ថ្ងៃទី២០​ ខែកកក្តដា ឆ្នាំ១៩៥៤។ ជម្លោះនេះបានក្លាយជាកាតាលីករជំរុញឱ្យមានកងកម្លាំងជាច្រើនដែលមកពីភាគី ឬក៏អង្គភាពផ្សេងៗគ្នាមកចូលពាក់ព័ន្ធ។ នៅក្នុងនោះមានដូចជា​អង្គភាពបេសកកម្មចុងបូព៌ារបស់សហភាពឥណ្ឌូចិន (French Far East Expeditionary Corps)​ របស់សហភាពបារាំងដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាលបារាំងនិងគាំទ្រដោយអតីតកងទ័ពជាតិវៀតណាមរបស់អតីតអធិរាជបាវ​-ដាយ (Bao Dai) ប្រឆាំងនឹងកងទ័ពប្រជាជនវៀតណាមនិងវៀតមិញ (កុម្មុយនីស្ត) ដឹកនាំដោយលោក វ៉ូ ង្វៀន ជីប ​(Vo Nguyen Giap) និង ហ៊ូ​ ជីមិញ (Ho Chi Minh)។ ការប្រយុទ្ធភាគច្រើនបានកើតឡើងនៅតុងកឹង (Tonkin) នៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសវៀតណាម។ ទន្ទឹមគ្នានេះផងដែរ ជម្លោះបានសាយភាយទៅកាន់ផ្ទៃប្រទេសទាំងមូល ហើយក៏បានពង្រីកខ្លួនចូលទៅដល់ប្រទេសដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់គ្នាផងដែរមានដូចជាប្រទេស ឡាវ និងកម្ពុជាជាដើម។

តើសង្គ្រាមនេះបានចាប់ផ្តើមដោយរបៀបណា?

នៅក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២ បារាំងត្រូវបានអាលឺ្លម៉ង់វាយបំបាក់យ៉ាងចាស់ដៃហើយជាមួយគ្នានោះ ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅឥណ្ឌូចិនក៏បានថមថយចុះផងដែរ។ ដែលនេះជាហេតុរុញច្រានឱ្យមហាអំណាចជប៉ុនដែលត្រូវជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាល្លឺម៉ង់មានឱកាសចូលខ្លួនមកក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនហើយក៏បានវាយបណ្តេញកងទ័ព​បារាំងដែលមានចំនួនតិចតួចចេញពីតំបន់កាន់កាប់របស់ខ្លួននេះទៅ។ ទន្ទឹមគ្នានោះ ការចូលមកដល់របស់ជប៉ុនអាចជាកាតាលីករញាំងឱ្យប្រទេសនៅតំបន់ឥណ្ឌូចិនហ៊ានប្រកាសឯករាជ្យភាពនិងស្វ័យភាពរបស់ខ្លួនពីអាណានិគមនិយមបារាំង។ នៅថ្ងៃទី២ ខែមិថុនា​ ឆ្នាំ១៩៤៥ វៀតមិញឬក៏គណបក្សកុម្មុយនីស៍ឥណ្ឌូចិន (ត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤១) ដឹកនាំដោយ​ ហ៊ូ​ ជីមិញ បានប្រកាសនូវឯករាជភាពនៃប្រទេសវៀតណាម ហើយជាមួយគ្នានេះ​ អធិរាជ បាវ-ដាយ បានដាក់រាជ្យចុះហើយក៏បានប្រគល់អំណាចស្របច្បាប់របស់ខ្លួនទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីកាន់កាប់ម្តង។ លទ្ធផលនៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២បានបង្ហាញថា បារាំងជាអ្នកឈ្នះសង្គ្រាម រីឯជប៉ុនគឺជាអ្នកដែលចាញ់សង្គ្រាម។ ហេតុដូច្នេះហើយ​ ក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ បារាំងបានវិលត្រឡប់មកកាន់ឥណ្ឌូចិនដែលជារដ្ឋបាលអាណានិគមរបស់ខ្លួនវិញ។ ហើយទន្ទឹមគ្នានោះ ក៏បានប្រើកងកម្លាំងដើម្បីបណ្តេញរដ្ឋាភិបាលអ្នកជាតិនិយមចេញពីសង្វៀនអំណាច។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ​ វៀតមិញមិនបណ្តោយឱ្យបារាំងធ្វើអ្វីតាមតែទំនើងចិត្តរបស់ខ្លួននោះទេ ហើយក៏បានវាយតបតមកជាមួយវិញដោយការវាយប្រហារនៅឯ Cite Herault ដែលជាហេតុបណ្តាលឱ្យកងទ័ពបារាំងស្លាប់និងរបួសជាច្រើននាក់។ ចាប់ពីពេលនេះមក ការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងកងទ័ពបារាំងនិងវៀតមិញចេះតែបន្តកើតមានឡើងជាហូរហែរ ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ មានភាគីផ្សេងៗទៀតក៏បានចូលរួមនៅក្នុងជម្លោះនេះផងដែរមានដូចជា​ប្រទេសចិន​និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។ នៅឆ្នាំ១៩៤៦ សង្គ្រាមក៏ចាប់ផ្តើមផ្ទុះឡើងពាសពេញវៀតណាមខាងត្បូង ហើយនេះក៏ជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃសង្គ្រាមដោយពេញលេញផងដែរ។ 

តើសង្គ្រាមនេះត្រូវបានបញ្ចប់ដោយរបៀបណា?

ទោះបីភាគីទាំងពីរបានមកអង្គុយនៅក្នុងកិច្ចចរចាជាមួយគ្នាក៏ដោយ  ប៉ុន្តែការចរចានេះគឺគ្មានភាពច្បាស់លាស់និងប្រាកដប្រជានោះទេ ដោយហេតុតែគ្មានចំណុចរួមណាមួយត្រូវបានកើតឡើងនោះទេហើយភាគីទាំងពីរក៏បានប្រុងប្រៀបកងកម្លាំងរួចជាស្រេចដើម្បីជួបមុខគ្នានៅសមរភូមិហើយដែរ។ដំបូងឡើយ ពួកវៀតមិញគឺមិនហ៊ានតទល់គ្នាដោយចំពោះមុខជាមួយកងទ័ពបារាំងនោះទេ គឺបានត្រឹមតែប្រើតាក់ទិកបែបទ័ពព្រៃវាយឆ្មក់ប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះថាកងទ័ពបារាំងគឺមានលក្ខណៈខ្លាំងក្លា​ជាង។ នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៨ គឺជាការមកដល់នៃរបត់ដ៏សំខាន់មួយពីព្រោះថាកងទ័ពបក្សកុម្មុយនីស្តរបស់ ម៉ៅ សេទុង បានវាយឈ្នះទៅលើចិនដីគោកទាំងមូល ហើយបានបណ្តេញរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ចាង កៃចៀក ឱ្យនិរទេសទៅកាន់កោះតៃវ៉ាន់។ សាធាររដ្ឋប្រជាមានិតចិនក៏បានក្លាយជាខ្នងបង្អែកយ៉ាងធំមួយដែលបានផ្តល់ជំនួយសព្វបែបយ៉ាងទៅដល់ពួកវៀតមិញដើម្បីច្បាំងតទល់ជាមួយទាហ៊ានបារាំង។ ចំណែកឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ​ ក៏បានសម្រេចគាំទ្របារាំងនៅក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមមួយផងដែរ។ តាមពិតទៅ សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងអាណានិគមនិយម ក៏ប៉ុន្តែនៅបរិបទនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកភ័យខ្លាចថាប្រសិនបើពួកកុម្មុយនីស្តវៀតមិញឈ្នះសង្គ្រាម វានឹងអាចក្លាយជាកាតាលីករនាំឱ្យមនោគមន៍វិជ្ជាកុម្មុយនីសន្តហូរចូលទៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិនទាំងមូល។ វៀតមិញបានឈ្លានពានប្រទេសឡាវនៅឆ្នាំ១៩៥២ ជាហេតុដែលធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកកាន់តែភ័យឡើងៗ ហើយក៏បានជំរុញបារាំងធ្វើសង្គ្រាមជាដំណោះស្រាយជាជាងការចរចាជាមួយនឹងពួកវៀតកុង។ បារាំងចូលកាន់តែជ្រៅទៅក្នុងភាគខាងជើងនៃប្រទេសហើយក៏បានកំណត់ទីតាំងនៅ ឌៀនបៀនភូ ថាជាចំណុចស្លាប់រស់របស់ខ្លួន។ កងទ័ពវៀតមិញបានធ្វើការវាយប្រហារយ៉ាងចាស់ដៃទៅលើបារាំងនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៥៤។ ទោះបីកងទ័ពវៀតមិញទទួលរងរបួសយ៉ាងដំណំយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែពួកគេនៅតែអាចធ្វើបានដោយបានវាយឈ្នះកងទ័ពបារាំងនៅឯឌៀនបៀនភូ​។ ជារួមមក ការចាញ់សង្គ្រាមនៅឌៀនបៀនភូរបស់កងទ័ពបារាំងគឺជារឿងមួយដ៏គួរឱ្យអាម៉ាស់ និងវិនាសកម្មដ៏ធំមួយសម្រាប់ប្រជាជាតិបារាំង។ យោងទៅតាមរបាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយដោយ World Peace Foundation បានលើកឡើងថា កងទ័ពបារាំងបានបាត់បង់ជីវិតនៅក្នុងសង្គ្រាមនេះប្រមាណជា ១.៥០០ នាក់ បន្សល់ទុកនូវកងទ័ពដែលមានរបួសចំនួនពី ៣.០០០ ទៅ ៤.០០០ នាក់​ និងកងទ័ពចំនួន ១០.០០០ នាក់ ត្រូវបានជាប់គុក ក្នុងនោះមានតែកងទ័ពចំនួន ១.៩០០ នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានប្រគល់ទៅឱ្យបារាំងវិញនៅឆ្នាំ១៩៥៥។ ទោះបីជាសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ជំនួយជាច្រើនទៅដល់រដ្ឋាភិបាលបារាំងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនត្រូវបានបញ្ចប់នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមបានវាយបំបាក់និងឈ្នះបារាំងនៅឌៀនបៀនភូនេះ។ លើសពីនេះ បន្ទាប់ពីចាញ់សង្គ្រាមនៅឌៀនបៀនភូហើយ បារាំងបានដកខ្លួនចេញពីទឹកដីឥណ្ឌូចិនដែលខ្លួនបានកាន់កាប់ស្ទើរតែជិតមួយសតវត្សន៍។ ទន្ទឹមគ្នានេះ ជ័យជម្នះដ៏ធំនេះក៏បានក្លាយជាចលករជាសារវន្តជំរុញឱ្យមានការចរចានៅទីក្រុង Geneva កើតឡើងដែលគោលបំណងនៃកិច្ចប្រជុំនេះគឺដើម្បី «បញ្ឈប់នូវសង្គ្រាម និងកសាងសន្តិភាពឡើងវិញនៅឥណ្ឌូចិន ប្រកបដោយការធានាខុសត្រូវ» ។ គួររំលឹកផងដែរថា នៅក្នុងសន្និសីទនេះមានសមាសភាពចូលរួមដូចជាតំណាងនៃរដ្ឋាភិបាលបាវដាយ មេដឹកនាំវៀតមិញ សហភាពសូវៀត ចិន បារាំង អង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិកជាដើម។

បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅខេត្តសុីនជាំង （Xinjiang） នៃប្រទេសចិននៅតែជាបញ្ហាចម្បងដែលតែងតែទាក់ទាញនូវចំណាប់អារម្មណ៍របស់ប្រទេសនានានៅជុំវិញពិភពលោកជាពិសេសពីបស្ចិមប្រទេស។ បញ្ហាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើជនជាតិមូ៉ស្លីម Uyghurs បានធ្វើឱ្យចិនទទួលរងនូវសម្ពាធនយោបាយការបរទេស​ និងសម្ពាធសេដ្ឋកិច្ច​ពីប្រទេសមួយចំនួន រួមមានសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប កាណាដា និង​ចក្រភពអង់គ្លេស ដែលបានសម្រេចដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចទៅលើមន្រ្តីរបស់ចិនជាច្រើនរូប រួមមានទាំងមន្រ្តីចាស់ៗ​ និង​មន្រី្តចិនដែលឡើងកាន់អំណាចថ្មីៗដោយសារតែបញ្ហាសិទិ្ធមនុស្សកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមិនា កន្លងទៅនេះ។​ ដោយឡែក បញ្ហាដែលកំពុងតែកើតឡើងនៅប្រទេសចិនថ្មីៗនេះក៏ជាបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងបញ្ហានៅសុីនជាំង (Xin Jiang)  ពោលគឺប្រជាជនចិនបានធ្វើពហិការចំពោះផលិតផលបរទេសមួយចំនួនដែលបញ្ហានេះនឹងអាចបណ្តាលឱ្យមាន បម្រែបម្រួលចរន្តសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិនិងចរន្តសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសចិន។​

ប្រជាជនចិនបានធ្វើពហិការទៅលើផលិតផលរបស់ក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនដែលបានមកវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសចិន ដែលរួមមានផលិតផលនៃក្រុមហ៊ុន Nike របស់អាមេរិក H&M របស់ស៊ុយអែត Addidas របស់អាល្លឺម៉ង់ និង​ Uniqlo របស់ជប៉ុនជាដើម​ ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនទាំងនោះបាននិយាយថាពួកគេនឹងមិនប្រើប្រាស់កប្បាសដែលនាំចូលមកពីសុីនជាំងនោះទេ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា មូលហេតុនៃការប្រកាសមិនប្រើប្រាស់កប្បាសដែលនាំចូលមកពីសុីនជាំងនេះ បើយោងទៅតាមការចុះផ្សាយរបស់ The Wall Street Journal គឺដោយសារតែមានការយល់ឃើញថាផលិតផលកប្បាសទាំងនោះគឺបានមកពីការបង្ខិតបង្ខំ​​ និងការរំលោភបំពានកម្លាំងពលកម្មរបស់ ប្រជាជនមូ៉ស្លីម​​ Uyghurs ដែលជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។​ ប្រសិនបើយើងក្រឡេកមកមើលទិន្នន័យរបស់​ Centre for Strategic and International Studies​ នៃសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ ឃើញថា​ ២២%​ នៃចរាចរកប្បាសនៅក្នុងពិភពលោកគឺមកពីប្រទេសចិន នៅក្នុង២២%នេះគឺ ៨៤%​គឺមកពីខេត្តសុីនជាំងនៃប្រទេសចិន។ ការប្រកាសមិនប្រើប្រាស់កប្បាសរបស់ចិនដោយសារតែបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ជនជាតិ Uyghurs នេះបានបណ្តាលឱ្យមានកំហឹងពីប្រជាជនចិនជាច្រើនដែលជាលទ្ធផលបណ្តាលឱ្យមានតារាចិនជាច្រើនបានបញ្ឈប់ការសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ មានការលុបចេញកម្មវិធីរបស់ហាង H&M នៅលើទូរស័ព្ទដៃ មានហាងទំនិញម៉ាកទាំងនោះប្រមាណជា​៥០០ហាងត្រូវបានលុបចេញពីលើផែនទីអេឡិកត្រូនិកពីក្នុងប្រព័ន្ធអុីនធើណិតផងដែរ។​

ការធ្វើពហិការនេះអាចនឹងបណ្តាលឱ្យមានបម្រែបម្រួលចរន្តពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិនិងពាណិជ្ជកម្មក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសចិនផងដែរ ដោយចំពោះបញ្ហាដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងចរន្តពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិវិញ យើងនឹងអាចឃើញមានការប្រឈមក្នុងការសម្រេចចិត្តមកវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសចិនពីក្រុមហ៊ុនបរទេស និងអាចប៉ះពាល់ដល់អ្នកទិញទំនិញរបស់ចិននៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។​ បន្ទាប់ពីមានការមើលឃើញពីបម្រែបម្រួលយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃស្ថានការណ៍ទីផ្សារនៅក្នុងប្រទេសចិននៅពេលដែលមានបញ្ហាអ្វីមួយ វាអាចបង្កទៅជាបញ្ហាប្រឈមមួយទៅដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់អ្នកវិនិយោគបរទេសមកក្នុងប្រទេសចិន។ ពួកអ្នកវិនិយោគបរទេសអាចនឹងយល់ថាភាពមិនច្បាស់លាស់និងស្ថានការណ៍ដែលមិននឹងនរនៅក្នុងប្រទេសចិនអាចជាបញ្ហាដែលធ្វើឱ្យពួកគេមិនអាចប៉ាន់ប្រមាណនិងវាស់ស្ទង់នូវបម្រែបម្រួលដែលអាចកើតមាន នៅពេលដែលពួកគេធ្វើឱ្យប្រជាជនចិនមានការមិនពេញចិត្តដោយចេតនាឬអចេតនា ជាពិសេសនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនទាំងនោះគាំទ្រទៅលើរឿងអ្វីមួយដែលផ្ទុយពីគំនិតរបស់ប្រជាជនចិន។ នេះមិនមែនជាលើកទីមួយទេដែលក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសចិនបានជួបរឿងបែបនេះ ប៉ុន្តែនៅមានក្រុមហ៊ុនបរទេសផ្សេងៗទៀតដែលធ្លាប់បានជួបប្រទះនឹងបញ្ហាដែលរសើបផ្សេងៗទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានយោបាយនៃប្រទេសចិនដែលមានដូចជាការប៉ះពាល់ជាមួយបញ្ហារបស់ចិននិងហុងកុងជាដើម បើយោងទៅតាមការចុះផ្សាយរបស់​​កាសែត Quartz។ ​​ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ ក្រុមហ៊ុនខ្លះចេញមុខសូមទោសជាសាធារណៈ រីឯក្រុមហ៊ុនខ្លះទៀតវិញមិនអាចបន្តឈរជើងនៅក្នុងប្រទេសចិនបាន​ទៀតផង។​​ ការលូកដៃចូលបញ្ហារសើបនេះហើយដែលអាចបង្កជាផលវិបាកដល់ក្រុមហ៊ុនបរទេសដែលចង់ចូលមកវិនិយោគនៅប្រទេសចិនបើទោះបីជាពួកគេដឹងថាចិនគឺជាទីផ្សារដ៏ធំមួយនៅក្នុងពិភពលោកក៏ដោយ។​​​​ យើងក៏មិនគួរមើលរំលងទេ ប្រសិនបើការវិនិយោគពីបរទេសមានចំនួនថយចុះនោះ ប្រទេសចិននឹងបាត់បង់ចំណូលមួយចំនួនពីការវិនិយោគបរទេសទៅតាមហ្នឹងដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ចិនអាចនឹងជួបប្រទះនូវផលវិបាកនៅពេលអនាគតប្រសិនបើអតិថិជនរបស់ខ្លួននៅបរទេសធ្វើការតបតដោយធ្វើពហិការលើផលិតផលរបស់ចិនវិញ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា បើយោងទៅតាមទិន្នន័យរបស់ ​World’s Top Export នៅឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសចិនដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការនាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនទៅបរទេសដែលរួមមានអាមេរិក ជប៉ុន អឺរ៉ុប និង​កូរ៉េខាងជើងជាដើម​ ដែលមានតម្លៃសរុបស្មើនឹង ២,៤៩៩​ ទ្រីលានដុល្លាអាមេរិក។​ ដូចនេះហើយប្រសិនបើមានការប្រតិកម្មតបទៅវិញពីអ្នកទិញទំនិញរបស់ចិននៅប្រទេសជាដៃគូទាំងប៉ុន្មាននេះ ចិនអាចនឹងមានផលវិបាកដោយសារតែខ្លួនត្រូវដោះស្រាយបញ្ហានៃការនាំចេញដែលអាចឈានទៅដល់ការធ្លាក់ចុះនៃតម្លៃទំនិញផងដែរប្រសិនបើទំនិញទាំងនោះគ្មានតម្រូវការទីផ្សារ។​

ប្រសិនបើយើងក្រឡេកមកមើលជ្រុងម្ខាងទៀតនៃបញ្ហានេះវិញ យើងអាចនឹងឃើញថា ការធ្វើពហិការលើផលិតផលបរទេសទាំងប៉ុន្មានក្រុមហ៊ុននេះអាចជាឱកាសសម្រាប់ក្រុមហ៊ុននៅក្នុងស្រុកដើម្បីធ្វើការប្រកួតប្រជែងនិងរីកដុះដាលនៅពេលដែលក្រុមហ៊ុនបរទេសកំពុងតែជួបវិបត្តិផងដែរ។​ យោងទៅតាមតួលេខពី​ Kantar នៃតម្លៃម៉ាកនៃផលិតផលដែលផលិតនៅក្នុងប្រទេសចិននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩នោះគឺមានតម្លៃដល់ទៅ ៨៨៩,៧ ប៊ីលានដុល្លាអាមេរិក ដែលអាចបញ្ជាក់បានថានៅមានផលិតផលចិនជាច្រើនទៀតដែលរង់ចាំជំនួសដំណែងផលិតផលបរទេសទាំងនោះ។​​ ហេតុដូចនេះហើយ យើងអាចមើលឃើញថា ទោះបីជាចិនអាចមានឧបសគ្គដោយសារតែបម្រែបម្រួលចរន្តនៃការវិនិយោគពីបរទេស ចិនក៏អាចមានឱកាសនៅក្នុងការបង្កើនកម្លាំងផលិតផលក្នុងស្រុកសម្រាប់ទីផ្សាររបស់ខ្លួនផងដែរ។

ប៉ុន្តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយក៏មន្រ្តីអ្នកនាំពាក្យនៃក្រសួងការបរទេសចិនលោក Zhao Lijian បាននិយាយថាការធ្វើពហិការរបស់ប្រជាជនចិននេះគឺមិនមានការរៀបចំ​​ឬចូលរួមពីរដ្ឋាភិបាលចិនឡើយ។ វាគឺជាការធ្វើពហិការរបស់ប្រជាជនចិនដោយផ្ទាល់តែម្តង។ សរុបសេចក្តីមក ការធ្វើពហិការរបស់ប្រជាជនចិនទៅលើផលិតផលបរទេសនេះនឹងធ្វើឱ្យមានភាពរង្គោះរង្គើដល់បញ្ហាពាណិជ្ជកម្មរបស់ចិនជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀត បើទោះបីជាវាអាចនឹងផ្ដល់ឱកាសដល់ការផលិតទំនិញក្នុងស្រុកឱ្យរីកលូតលាស់ក៏ដោយ។

អ្នកអាចចូល subscribe Telegram ផ្លូវការរបស់ The SEED តាមរយៈ https://t.me/TheSEED
អត្ថបទវិភាគដោយ៖ កញ្ញា ចាន់ជឹម វិជ្ជនី
គំនូរច្នៃប្រឌិតដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ