ត្បិតតែកូវីដ១៩កំពុងតែលុកលុយព្រះរាជាណាចក្រថៃ ក៏ប៉ុន្តែវិបត្ដិនយោបាយក៏នៅតែបន្តដ៏ក្ដៅគគុកដែរ។វិបត្ដិនយោបាយរបស់ថៃដែលកំពុងប្រទះនិងបាតុកម្មបន្តបន្ទាប់ពីសំណាក់ប្រជាជនថៃគឺដោយសារការមិនពេញចិត្តនឹងរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយលោក ប្រាយុទ្ធ ចន្ទអូចា Prayut Chan-o-cha ។ ទោះជាប្រទេសថៃមានករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ខ្លាំងយ៉ាងណា ក៏នៅក្រុមបាតុករថៃនៅតែប្រថុយប្រថានដើម្បីជួបជុំគ្នាធ្វើបាតុកម្មដើម្បីឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តៃថៃចុះចេញពីតំណែង ដោយសារតែបញ្ហានយោបាយយូរឆ្នាំ និងកំហឹងលើរដ្ឋាភិបាលដែលអសម្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាការរាតត្បាតជំងឺកូវិដ១៩។ បើគិតមកត្រឹមខែសីហា មានការប៉ះទង្គិចរវាងក្រុមបាតុករ និងក្រុមប៉ូលីសថៃជាច្រើនសារ ហើយក្រុមប៉ូលីសបានប្រើប្រាស់កាំភ្លើងទឹក និងឧស្ម័នបង្ហូរទឹកភ្នែក ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបង្កសកម្មភាពអសន្តិសុខ។
បាតុកម្មនៅប្រទេសថៃមិនមែនទើបនឹងមាននោះទេ ការតវ៉ាបានចាប់ផ្តើមពីដើមឆ្នាំ២០២០ ដោយសារការមិនពេញចិត្តនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលលោកប្រាយុទ្ធ ដែលកាន់កាប់អំណាចតាមរយៈការធ្វើរដ្ឋប្រហារពីឆ្នាំ ២០១៤។ ការមិនពេញចិត្តរបស់ប្រជាជន បានធ្វើឱ្យមានការតវ៉ាទាមទារឱ្យលោកប្រាយុទ្ធចុះចេញពីតំណែង និងរៀបចំរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យសារជាថ្មី។
បាតុកម្មរបស់យុវជនថៃ៖ ពីការផ្លាស់ប្តូរប្រព័ន្ធអប់រំ ដល់ការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញ
នៅដើមឆ្នាំ ២០២០ បាតុកម្មបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងប្រទេសថៃក្នុងគោលបំណងប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ប្រាយុទ្ធ ចន្ទអូចា Prayut Chan-o-cha ។ បាតុកម្មនៅប្រទេសថៃមិនមែនជាបញ្ហាថ្មីនោះទេ តែអ្វីដែលថ្មីនោះគឺ ក្រុមបាតុករជាក្រុមសិស្សនិងនិស្សិតបានទាមទារដោយចំហរឱ្យមានការកែប្រែប្រព័ន្ធរាជានិយម នៅក្នុងប្រទេស។
ការតវ៉ាបានផ្ទុះឡើងដំបូងពីការខឹងសម្បាររបស់យុវជននឹងប្រព័ន្ធអប់រំថៃដែលមានក្បួនច្បាប់ប្រតិបត្តិច្រើន ហើយនិងផ្តោតលើការទម្លាប់ប្រណិប័តច្រើនជាងគុណភាពអប់រំ។ បាតុករដែលជាសិស្សវិទ្យាល័យជាច្រើនបានចេញមកតវ៉ាតាមដងផ្លូវទាមទារឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំថៃចេញ។ គេហៅបាតុកម្មនេះថា សិស្សអាក្រក់ (Bad Student) ដែលប្រមូលផ្ដុំដោយយុវជនដែលស្ថិតនៅជាសិស្សវិទ្យាល័យជាច្រើន និងនិស្សិត។
ការតវ៉ាឱ្យមានការកែប្រែរបបរាជានិយម និងការរៀបចំលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញនៅដើមឆ្នាំ ២០២០
ក្រោយមក ក្រុមយុវជនបានទាមទារឱ្យមានការរៀបចំរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលសមស្របនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ គេបានមើលឃើញយុវជនដែលមិនពេញចិត្តពីការរំលាយគណបក្ស Future Forward ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសហិរញ្ញវត្ថុរបស់មេដឹកនាំបក្សលោក Thanathorn Juangroongruangkit ។ គណបក្សនេះបានធ្វើឱ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេស ដោយសារជាគណបក្សទើបបង្កើតថ្មីដែលទទួលបានអាសនៈច្រើនបំផុតទីបីក្នុងសភាថៃ។ គណបក្សនេះមានអ្នកគាំទ្រភាគច្រើនជាយុវជនដែលគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងមាននិន្នាការប្រឆាំងនិងរបបយោធា។ បក្សដែលគាំទ្ររបបយោធាបានមើលឃើញពីសក្តានុពលរបស់បក្សថ្មីនេះ និងមានការបារម្ភផងដែរទៅលើនិន្នាការរបស់បក្សនេះ។
បន្ទាប់មកនៅក្នុងខែកុម្ភៈតុលាការធម្មនុញ្ញថៃបានចេញសាលក្រមពីការដែលគណបក្ស Future Forward បានរំលោភច្បាប់ហិរញ្ញវត្ថុឃោសនារំលាយគណបក្ស និងបានហាមឃាត់មេដឹកនាំរបស់បក្សមិនឱ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល ១០ ឆ្នាំ។ សិស្សថៃបាននាំគ្នាធ្វើបាតុកម្មដោយសារមិនពេញចិត្តប្រព័ន្ធអប់រំដែលមានភាពអនាធិបតេយ្យ និងការគ្រប់គ្រងដែលដឹកនាំដោយទាហាន។ ការទាមទាររបស់ក្រុមបាតុករគឺចង់ឱ្យលោកប្រាយុទ្ធចុះចេញពីតំណែង ក្រោយមកបានបញ្ឈប់មួយរយៈដោយសារការផ្ទុះនៃជំងឺកូវីដ១៩។ និស្សិតដែលជាបាតុករបានត្រឡប់ជួបជុំវិញនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០២០ ដោយមានការទាមទារឱ្យមានការបោះឆ្នោតថ្មី ការកែប្រែរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់អំណាចដល់រាជានិយមខ្លាំង និងការបញ្ឈប់ការគម្រាមកំហែងមកលើសកម្មជនក្នុងការបញ្ចេញមតិ។
នៅខែសីហាការតវ៉ាយុវជនបានប្រមូលផ្តុំគ្នា និងមានសកម្មភាពខ្លាំងក្លាជាងមុន ជាពិសេសពេលដែលក្រុមនិស្សិតថៃបានតិទានដោយបើកចំហពីស្ថានភាពរាជានិយមថៃដែលបានផ្តល់អំណាចឱ្យរាជវង្សចូលជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការនយោបាយ។ យុវជនគាំទ្រប្រជាធិបតេយ្យទាំងនេះបានទាមទារឱ្យមានការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញទៅលើច្បាប់ការពាររាជវង្ស ឬ lèse majesté law ។ ក្នុងចំណោមការទាមទាររបស់ពួកគេរួមមានការត្រួតពិនិត្យលើថវិការាជវង្ស និងការបញ្ចប់ការអនុវត្តរបបរាជានិយមថៃដែលតែងតែគាំទ្រការធ្វើរដ្ឋប្រហារយោធា។
ការឆ្លងរាតត្បាតនៃជំងឺកូវិឌ១៩ រលកទី២ និងការរីករាលដាលនៃវីរុសបម្លែងថ្មី
ប្រទេសថៃបានប្រទះនូវស្ថានភាពរីករាលដាលជំងឺកូវិដ១៩ រលកទី៣ធ្ងន់ធ្ងរនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០២១ នេះ ដែលមានការហក់ឡើងនៃករណីឆ្លងថ្មីដែលបានរាតត្បាតដំបូងនៅបាងកកពីដើមខែមេសាកន្លងទៅ។ រលកក្រោយនេះបានធ្វើឱ្យករណីឆ្លងឡើងដល់ច្រើនជាង ១០ ០០០ករណី និងស្លាប់លើស ១០០ករណីជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ លើសពីនេះទៅទៀត ការរាតត្បាតក្នុងសហគមន៍លើកនេះមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរដោយសារយន្តការបង្ការការពារ ការមើលស្រាលស្ថានភាពដែលជាពិសេសចង់បើកសេដ្ឋកិច្ចតក់ក្រហល់ពេក និងការចាក់វ៉ាក់សាំងក្នុងប្រទេសនៅមានកម្រិតទាប។
យោងតាមក្រសួងសុខាភិបាលរបស់ថៃ អត្រាចំនួនអ្នកចាក់វ៉ាក់សាំងរួចនៅប្រទេសថៃនៅមានកម្រិតទាប ដែលមានត្រឹមតែ ១០,២% នៃប្រជាជនទាំងអស់ ប្រមាណជា ១០,៩ លាននាក់។ ចំពោះក្រុមប្រជាជនងាយរងគ្រោះរួមមានមនុស្សចាស់អាយុ ៦០ ឆ្នាំនិងកុមារ អត្រានៃចំនួនអ្នកចាក់វ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ១៩ហើយនៅក៏មានកម្រិតទាបដែរ។ បើធៀបនឹងអត្រាអ្នកចាក់រួចសរុប ក្រុមប្រជាជនវ័យចាស់អាយុ ៦០ឆ្នាំឡើងមានចំនួនត្រឹមតែ ៧% ប៉ុណ្ណោះ។ រីឯអត្រាមរណៈភាពពីជំងឺប្រមាណលើ ៥០% នៃអ្នកស្លាប់ដោយសារកូវីដ១៩នៅប្រទេសថៃជាប្រជាជនមានអាយុ ៦០ឆ្នាំឡើង។ ប្រការនេះបានធ្វើឱ្យប្រជាជនថៃមានការមិនពេញចិត្តនិងខឹងសម្បារនឹងរដ្ឋាភិបាលកាន់តែខ្លាំងដោយសារគោលការណ៍ចាក់វ៉ាក់សាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលចេញសកម្មភាពយឺតយ៉ាវពេក។ ដោយហេតុផលផ្ទុះរលកកូវីដ១៩ខ្លាំងបែបនេះបានធ្វើឱ្យប្រជាជនថៃបានចេញធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលសារជាថ្មី ដោយទាមទារកាន់តែខ្លាំងឱ្យលោកប្រាយុទ្ធចុះចេញពីតំណែង។
ការមិនពេញចិត្តចំពោះនយោបាយ និងកំណើនយឺតនៃសេដ្ឋកិច្ចថៃ
នៅក្នុងការប្រជុំសភានៅថ្ងៃពុធទី១ខែកញ្ញាថ្មីៗកន្លងទៅនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រាយុទ្ធ ចន្ទអូចា ត្រូវបានសមាជិកសភានៃក្រុមបក្សប្រឆាំងតិទានពីការគ្រប់គ្រងស្ថានភាពនៃករណីឆ្លងកូវិដ១៩មិនបានល្អ និងអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចយឺត។ លោកប្រាយុទ្ធបានតបតដោយបានបង្ហាញជំហរការពាររដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនក្នុងការទប់ស្កាត់ និងឆ្លើយតបទៅនឹងការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវិដ១៩ ទោះជាចំនួនករណីឆ្លងនៅតែមានច្រើនជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
លើសពីនេះទៅទៀតលោកប្រាយុទ្ធ បានលើកឡើងថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសថៃមានកំណើនយឺតដោយសារតែស្ថានភាពជំងឺកូវីដ១៩ នៅក្នុងប្រទេសថៃមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកបានបន្តថា ការរីករាលដាលនៃជំងឺបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យទេសចរណ៍ ដែលជាវិស័យសំខាន់ក្នុងការទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសថៃ។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ មានភ្ញៀវទេសចរណ៍អន្តរជាតិប្រមាណ ៤០លាននាក់បានមកប្រទេសថៃ ហើយវិស័យទេសចរណ៍បានរួមចំណែកក្នុងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិដល់ទៅ ២០% នៃផ.ស.ស (ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប) និងបានបង្កើត ៨.៣ លានការងារឱ្យប្រជាជនក្នុងស្រុក។ នៅពេលជំងឺឆ្លងមកដល់ សេដ្ឋកិច្ចថៃបានធ្លាក់ចុះប្រហែល ៦% នៅឆ្នាំ ២០២០។
