នៅចុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០នេះ នៅឯតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាមានព័ត៌មានដ៏ល្អមួយដោយរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសនៃប្រទេសអារាប៊ីសាអ៊ូឌីត (Saudi Arabia) បានថ្លែងការណ៍ថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងរីយ៉ាដ (Riyadh) កំពុងតែចរចាដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះជាមួយប្រទេសជិតខាងដ៏តូចមួយរបស់ខ្លួនគឺប្រទេសកាតា (Qatar)។ ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតពិតជាធ្វើឱ្យពិភពលោកមានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែប្រទេសទាំងពីរបានធ្លាក់ទៅក្នុងជម្លោះយ៉ាងក្តៅគគុកមួយក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ ជម្លោះនេះបានបណ្តាលឱ្យប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងទាំងផ្នែកនយោបាយ ការទូត និងសេដ្ឋកិច្ចជាមួយប្រទេសកាតាផងដែរ។ ដើម្បីឱ្យដឹងកាន់តែច្បាស់ពីរឿងរ៉ាវដើមទងនៃជម្លោះរវាងប្រទេសទាំងពីរ យើងត្រូវបកទៅមើលស្ថានភាពក្នុងក្រុមប្រទេសឈូងសមុទ្រពែក (Persian Gulf Countries)ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សចុងក្រោយនេះ។

នយោបាយការបរទេសរបស់ប្រទេសកាតាគឺផ្តោតលើការរក្សាសុវត្ថិភាពនៃរបបគ្រប់គ្រងរាជវង្សអាល់ថានី ដែលជារាជវង្សកាន់កាប់ប្រទេសកាតាជាចម្បង។ ប្រទេសកាតាតែងចាត់ទុកប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំមួយ ដោយសារតែប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតធ្លាប់មានជាប់ការពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពប៉ុនប៉ងផ្តួលរលំត្រកូលអាល់ថានីជាច្រើនដង។ ជាជាងក្លាយជាប្រទេសចំណុះឱ្យប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ប្រទេសកាតាចង់ក្លាយជាដៃគូប្រជែងទល់មុខនឹងមុខវិញ។ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតវិញតែងតែមិនពេញចិត្តនឹងកិច្ចការនយោបាយរបស់ប្រទេសកាតា ដោយចោទថារាជរដ្ឋាភិបាលកាតាផ្តល់ជំនួយដល់ក្រុមភេវរកម្មហើយក៏រិះគន់ចំណងមិត្តភាពរបស់ប្រទេសកាតាជាមួយប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ដែលជាសត្រូវប្រកួតប្រជែងដណ្តើមឥទ្ធិពលក្នុងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាជាមួយប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៧ ដោយយោងតាមមូលហេតុខាងលើទាំងនេះ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌឺត ក៏ដូចជាប្រទេសដទៃទៀត ដូចជាប្រទេសអារ៉ាប់រួម ប៉ារែន និងអេហ្ស៊ីប បានកាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសកាតា ព្រមទាំងបិទជើងធ្វើដំណើរផ្លូវទឹកនិងផ្លូវអាកាសពីប្រទេសកាតាដោយមិនឱ្យចូលក្នុងប្រទេសខ្លួនឡើយ។ បណ្តាប្រទេសទាំងនេះក៏បានដាក់លក្ខខណ្ឌឱ្យប្រទេសកាតាចំនួន១៣ ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះ ដែលនៅក្នុងនោះរួមមាន កាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងការទូតជាមួយអ៊ីរ៉ង់ កាត់ផ្តាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមភេវរកម្ម ព្រមទាំងបិទស្ថានីយ៍ព័ត៌មាន Al Jazeera ផងដែរ។ សកម្មភាពរបស់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតនេះបានទទួលការគាំទ្រពីប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកជិតផុតអាណិត្ដគឺលោកដូណាល់ត្រាំ។

ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលថ្មីៗនេះ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតបានផ្លាស់ប្តូរជំហររបស់ខ្លួនដោយបង្ហាញជំហរក្នុងការបញ្ចប់ជម្លោះជាមួយប្រទេសកាតា។ មូលហេតុចម្បងគឺដោយសារតែប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតចង់រក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកដែលជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តដ៏ជិតស្និទ្ធមួយ និងជាពិសេសដោយសារប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះនឹងផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំនៅឆ្នាំ២០២១ខាងមុខ។ អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតគឺជាទីផ្សារទិញគ្រឿងអាវុធយុទ្ធភ័ណ្ឌធំជាងគេរបស់អាមេរិកហើយក៏ជាប្រភពនាំចូលប្រេងធំទីពីររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ ប្រទេសទាំងពីរក៏បានចោទប្រកាន់អ៊ីរ៉ង់ថាបានគាំទ្រនិងផ្គត់ផ្គង់សម្ភារដល់ក្រុមភេវរករហើយបង្ករអសន្តិសុខដល់តំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា។ លោកដូណាល់ត្រាំ និងរជ្ជទាយាទប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតព្រះនាម មហាម៉ាត់ បីនសាល់ម៉ាន់（Mohammed bin Salman） ក៏មានទំនាក់ទំនងដ៏ល្អជាមួយគ្នាផងដែរ។ ប៉ុន្តែការចុះចេញពីតំណែងរបស់លោកដូណាល់ត្រាំនេះ អាចប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតដោយសារតែលោកចូបៃដិនដែលនឹងឡើងជាប្រធានាធិបតីថ្មី មិនសូវមានទស្សនៈវិជ្ជមានចំពោះអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតទេ ដែលនេះគឺខុសពីទស្សនៈរបស់លោកដូណាល់ត្រាំ ពីព្រោះតែលោកបៃដិនបានរិះគន់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតចំពោះការធ្វើសង្គ្រាមជាមួយនឹងប្រទេសយេមែន ហើយក៏បានចោទប្រកាន់រជ្ជទាយាទរបស់អារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតថាទ្រង់មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឃាតកម្មលើអ្នកកាសែតរបស់វ៉ាស៊ីនតោនប៉ុស្តិ៍ឈ្មោះ Jamal Khashoggi នៅឯកុងស៊ុលរបស់ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីត ក្នុងក្រុងអ៊ីស្ថានប៊ុល (Istanbul) ប្រទេសទួគីផងដែរ។ អ្នកនាំពាក្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតបានអះអាងថា ការផ្សះផ្សាជាមួយប្រទេសកាតាគឺជា”កាដូ”សម្រាប់លោកចូបៃដិន សម្រាប់ការឡើងកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក។ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏មិនចង់ឱ្យកាតាកាន់តែងាកទៅរកអ៊ីរ៉ង់នោះទេដោយសារតែសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកាតាជាដៃគូយោធាដ៏ជិតស្និទ្ធមួយផងដែរ។ ជាក់ស្តែងប្រទេសកាតាមានមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសរបស់អាមេរិកដ៏ធំជាងគេក្នុងមជ្ឈិមបូព៌ា។

ប៉ុន្តែព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗនេះមិនអាចសបញ្ជាក់ថាការផ្សះផ្សារបស់ប្រទេសទាំងពីរនឹងនៅគង់វង្សយូរអង្វែងទេ។ ប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអ៊ូឌីតយល់ព្រមចុះញមជាមួយកាតាគឺដោយសារតែចង់ផ្គាប់ចិត្តសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ធំរបស់ខ្លួន។ លោក Andreas Kreig ជាអ្នកវិភាគលើតំបន់ឈូងសមុទ្រពែកបានបកស្រាយថា ប្រទេសទាំងពីរធ្លាប់មានការចរចាពីមុនជាច្រើនដង ហើយការចរចាថ្មីៗនេះមិនមែនជាលើកដំបូងនោះទេ។ ជាក់ស្តែង ក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំកន្លងមកនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរក៏បានខិតខំព្យាយាមជួបប្រជុំដើម្បីរកដំណោះស្រាយ ប៉ុន្តែពុំបានជោគជ័យនៅឡើយ ដោយសារប្រទេសទាំងពីរមានគោលនយោបាយការបរទេសផ្ទុយពីគ្នា។ លោក Kraig បានបន្តការចរចារវាងប្រទេសទាំងពីរគឺសបង្ហាញឱ្យឃើញថា “ទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរកំពុងនៅក្នុងផ្លូវត្រូវហើយ តែការចរចានេះមិនអាចចាត់ទុកថាជាលទ្ធផលលេចធ្លោនៅឡើយទេ”។ #កម្មវិធី_វិចារណកថាថ្ងៃសុក្រ #អារ៉ាប់រួម #អាមេរិក

បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់វិទ្យាស្ថានជាតិស្តីពីការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននៃសហរដ្ឋអាមេរិក (National Institute on Drug Abuse) កាលពីឆ្នាំ២០១៨ ពលរដ្ឋអាមេរិកចំនួន ១២៨ នាក់ បានស្លាប់ជារៀងរាល់ថ្ងៃដែលបណ្ដាលមកពីការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនហួសកម្រិត។ ការជួញដូរនិងសេពគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ជាបញ្ហាចម្បងមួយដែលរដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រទេសជុំវិញពិភពលោកកំពុងជួបប្រទះនិងត្រូវស្វែងរកដំណោះស្រាយតាមរយៈយុទ្ធសាស្រ្តផ្សេងៗគ្នា។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកវិញ បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់មួយដែលមានឈ្មោះថា «ឌ៊ែរ» (D.A.R.E Program) ដែលមានន័យថា «ការអប់រំប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន» (Drug Abuse Resistance Education)។ គោលនយោបាយសាធារណៈមួយនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងនិងដាក់ស្នើឱ្យអនុវត្តដោយនាយកដ្ឋានប៉ូលីសសហការជាមួយសាលារដ្ឋនៃទីក្រុងឡូសអាន់ជ័រលេស (Los Angeles) នៅឆ្នាំ១៩៨៣។

កម្មវិធីអប់រំនៃគោលនយោបាយ D.A.R.E ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៨៣ និងជាកម្មវិធីដែលមន្រ្តីប៉ូលីសជំនាញថ្នាក់មូលដ្ឋានចុះជួបប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍ ជាពិសេសនៅតាមសាលារៀន ដើម្បីផ្ដល់ជាវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលដល់ក្មេងៗ សិស្សសាលា និងពលរដ្ឋទូទៅស្ដីអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន គ្រឿងស្រវឹង ការប្រើប្រាស់ថ្មាំហួសកម្រិត ក៏ដូចជាអំពើហឹង្សា ការលួចប្លន់ សម្លុតធ្វើបាបគ្រប់រូបភាពដែលអាចកើតមានឡើងបណ្ដាលមកពីការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនជាដើម។ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ អាមេរិកមានមន្ត្រីជំនាញអនុវត្តគោលនយោបាយនេះច្រើនជាង ១៥.០០០ នាក់ ដែលបានដាក់ឱ្យអនុវត្តទូទាំង ៥០ រដ្ឋ សរុបប្រមាណជាង១០.០០០ សហគមន៍។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មក មានជាង ៥០ ប្រទេសនៅលើពិភពលោកបានចូលរួមវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនិងទទួលយកនូវគោលនយោបាយនេះដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំ ក៏ដូចជាគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសខ្លួនទៀតផង ក្នុងនោះរួមមាន កាណាដា អាមេរិកឡាទីនមាន ប្រេស៊ីល ប៉ាណាម៉ា កូស្តារីកា ម៉ិកស៊ិក វ៉េណេស៊ុយអេឡា ទ្វីបអឺរ៉ុបមាន អង់គ្លេស អាល្លឺម៉ង់ ន័រវែស ហូឡង់ ហ្វាំងឡង់ ទ្វីបអាស៊ីយើងមាន ហ្វីលីពីន ថៃ បារ៉ែន និងជប៉ុនជាដើម។ យោងតាមការចុះផ្សាយនៅលើគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ ឌ៊ែរ បានបង្ហាញថាសិស្សដែលទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលពីកម្មវិធីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់នេះមានរហូតដល់ទៅ ១,៥ លាននាក់ជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ យោងតាមសេចក្ដីប្រកាសនៅថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៣ ស្ដីពីការប្រារព្ធពិធីគម្រប់ខួបលើកទី២០នៃការបង្កើតគោលនយោបាយនេះ លោកប្រធានាធិបតីទី៤៣ ចចដាប់ប៊លយូប៊ូស (George W. Bush) បានលើកឡើងថា អស់រយៈពេល២០ឆ្នាំបន្ទាប់ពីគោលនយោបាយនេះបានដាក់ឱ្យអនុវត្ត មានសិស្សចំនួន ៣៦ លាននាក់ទូទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងពិភពលោកទទួលបានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលមួយនេះ។

ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៨៣ ដល់ឆ្នាំ២០០២ បែរជាមិនមានរបាយការណ៍ណាមួយច្បាស់លាស់ដែលអាចបង្ហាញថាគោលនយោបាយមួយនេះមានប្រសិទ្ធភាពអាចកាត់បន្ថយរាល់ការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់នោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៣ ការិយាល័យគណនេយ្យភាពរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក (Government Accountability Office) បានចេញផ្សាយនូវរបាយការណ៍មួយដែលបានរកឃើញថាចំនួនករណីប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់រវាងអ្នកទទួលបានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនិងអ្នកមិនទទួលបានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលនេះគឺមិនខុសគ្នានោះទេ។ រីឯការចំណាយថវិកាទៅលើការអនុវត្តគម្រោងនេះវិញគឺមានប្រមាណ២ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០០៣ ដែលធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ផ្ដើមគិតឡើងវិញថា ហេតុអ្វីត្រូវចំណាយថវិកាជាតិទៅលើគោលនយោបាយដែលមិនមានប្រសិទ្ធិភាព? ដូច្នេះហើយចាប់តាំងពីរបាយការណ៍របស់ការិយាល័យគណនេយ្យភាពរដ្ឋាភិបាលអាមេរិកត្រូវបានចេញផ្សាយអំពីភាពគ្មានប្រសិទ្ធភាព រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក៏សម្រេចកាត់បន្ថយចំណាយទៅលើគោលនយោបាយមួយនេះ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា យោងទៅតាមរបាយការណ៍ចំណាយថវិកាប្រចាំឆ្នាំ២០០០ របស់ការិយាល័យគោលនយោបាយជាតិត្រួតពិនិត្យគ្រឿងញៀន (the Office of National Drug Control Policy) រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធបានចំណាយប្រមាណច្រើនជាង ២,១ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកទៅលើគោលនយោបាយនិងកម្មវិធីផ្សេងៗជាច្រើនទៀត (រួមទាំង D.A.R.E Program) ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់។

ក្រុមអ្នកប្រឆាំងនឹងគោលនយោបាយនេះតែងតែលើកឡើងថាការបង្រៀនអំពីឥទ្ធិពលរបស់ថ្នាំញៀនខុសច្បាប់ដល់កុមារនិងយុវជនគឺរឹតតែជំរុញឱ្យពួកគេចង់សាកល្បងប្រើប្រាស់ព្រោះពួកគេគឺកំពុងស្ថិតនៅក្នុងវ័យចង់ដឹង ចង់ស្គាល់ និងចង់សាកល្បងនូវអ្វីដែលថ្មី។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ពលរដ្ឋអាមេរិកដូចជាឪពុកម្ដាយនិងអាណាព្យាបាលរបស់សិស្ស លោកគ្រូអ្នកគ្រូ ប្រធានសហគមន៍ជាដើមដែលប្រឆាំងនឹងការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋក្នុងការកាត់បន្ថយចំណាយទៅលើការអនុវត្តគោលនយោបាយនេះបានលើកឡើងថា កម្មវិធីនេះបានជួយជំរុញឱ្យកូនៗរបស់ពួកគេមានទំនាក់ទំនងល្អនិងមានភាពស្និទ្ធស្នាលជាមួយមន្រ្តីប៉ូលីសមូលដ្ឋានដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់មានអារម្មណ៍ថាសុវត្ថិភាពចំពោះកូនៗពេលមិននៅជាមួយ។ ហេតុផលមួយចំនួនទៀតត្រូវបានលើកឡើងថា មន្ត្រីប៉ូលីសគួរតែជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើបញ្ហានេះ ដែលហេតុដូច្នេះហើយ ទើបមានសហគមន៍មួយចំនួននៅតែបន្តអនុវត្តកម្មវិធីនេះដោយធ្វើការរៃអង្គាសថវិកាពីសប្បុរសធម៌ អង្គការក្នុងស្រុក និងការប្រមូលពន្ធជាដើម។

ដោយសារមានការយល់ឃើញខុសៗគ្នាទៅលើគោលនយោបាយមួយនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកសម្រេចធ្វើវិសោធនកម្មលើគោលការណ៍របស់ ឌ៊ែរ ហើយនៅឆ្នាំ២០០៨ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកក៏សម្រេចបានបន្ថែមនូវកម្មវិធីអប់រំប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់មួយហៅថា Keepin’ it REAL ដែលជាពាក្យពេញមានន័យថា បដិសេដ ពន្យល់ ចៀសវាង និងចាកចេញ (Refuse, Explain, Avoid, and Leave)។ យើងគួរំលេចបន្តិចថា D.A.R.E គឺជាកម្មវិធីណែនាំអំពីផលអាក្រក់របស់គ្រឿងញៀននិងត្រូវនិយាយថាទេចំពោះគ្រឿងញៀន ចំណែកឯកម្មវិធី REAL មានគោលបំណងធំក្នុងការបង្រៀនកុមារ យុវជននិងពលរដ្ឋទូទៅអំពីវិធីសាស្ត្រសម្រេចចិត្តក្នុងការចៀសផុតពីការសេពគប់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់។ ពាក្យថា «បដិសេដ» (Refuse) មានន័យថាត្រូវនិយាយថាទេចំពោះគ្រឿងញៀន ហើយពាក្យ «ពន្យល់» (Explain) មានន័យថាប្រាប់ពីមូលហេតុដែលយើងមិនចង់ប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន រីឯពាក្យ «ចៀសវាង» (Avoid) សំដៅទៅលើការនៅឱ្យឆ្ងាយពីគ្រឿងញៀន និងពាក្យ «ចាកចេញ» (Leave) មានន័យថាមិនចូលរួមក្នុងក្រុមបក្សពួកសេពគ្រឿងញៀនខុសច្បាប់ផ្សេងៗ។ ជាលទ្ធផលបង្ហាញថាការដាក់កម្មវិធីសិក្សា D.A.R.E Keepin’ it REAL ជំនួសឱ្យ ឌ៊ែរ តាំងពីឆ្នាំ២០០៩ មកដល់បច្ចុប្បន្នឃើញថាមានប្រសិទ្ធភាព និងកាត់បន្ថយករណីប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់បានជាច្រើន។

សរុបសេចក្ដីមកគោលនយោបាយ D.A.R.E Keepin’ it REAL Program បានរួមចំណែកយ៉ាងច្រើនក្នុងការផ្ដួចផ្ដើមយុទ្ធសាស្ត្រប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនខុសច្បាប់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកនិងនៅតាមបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ ដោយមានប្រទេសជាច្រើនបានយកទ្រឹស្ដី D.A.R.E Keepin’ it REAL មកអនុវត្តនិងយកគម្រូរតាម។ ចំណែក Keepin’ it REAL ក៏ចាត់ទុកថាជាលទ្ធផលនៃការធ្វើវិសោធនកម្មគោលនយោបាយចាស់ដើម្បីស្វែងរកមធ្យោបាយថ្មីដែលមានប្រសិទ្ធិភាពជាងដោយមានការតាមដានការអនុវត្តច្បាស់លាស់ ឯកសារវាយតម្លៃជាក់លាក់ និងលទ្ធផលទទួលបានវិជ្ជមាន។ #កម្មវិធី_ថង់ប្រាជ្ញា #គ្រឿងញៀន #សហរដ្ឋអាមេរិក

រាប់ចាប់តាំងពីការផ្តើមរីករាលដាលដំបូងក្នុងថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ពីទីក្រុងវ៉ូហានប្រទេសចិនមក រយៈពេលប្រមាណ១ឆ្នាំជាងហើយដែលជំងឺឆ្លងនេះរាតត្បាតពាសពេញពិភពលោកទាំងអស់ និងសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងតិចណាស់ ១,៤ លាននាក់។ មកទាល់ពេលនេះ វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ ជាច្រើន ត្រូវបានព្យាយាមស្រាវជ្រាវនិងផលិតឡើង ដែលក្នុងនោះមានប្រទេសប្រទេសរុស្ស៊ីដែលទទួលជោគជ័យស្ទើរតែ៩០% ក្នុងការប្រើប្រាស់សាកល្បងលើមនុស្ស ៤៣.៥០០ នាក់។ ក្រៅពីនេះ ក្រុមហ៊ុនអាមេរិក Pfizer/BioNTech បានដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិធ្វើចរាចរណ៍ក្រោយកម្រិតជោគជ័យ ៩០% និងក្រុមហ៊ុនអង់គ្លេសAstraZeneca បង្ហាញពីភាពជោគជ័យត្រឹមកម្រិត ៧០% តែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលយើងសង្កេតឃើញនោះគឺក្នុងចំណោមវ៉ាក់សាំងខាងលើ គឺមិនទាន់មានការទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការពីស្ថាប័នអន្តរជាតិណាមួយឡើយ ជាពិសេសគឺអង្គការសុខភាពពិភពលោក។

នៅក្នុងកាលៈទេសៈនៃការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ពិភពលោកទទួលបានដំណឹងដ៏រីករាយជាបន្តបន្ទាប់គឺការប្រកាសពីប្រសិទ្ធភាព និងភាពជោគជ័យនៃការបង្កើតវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងនឹងជំងឺឆ្លងនេះ។ ក្រុមហ៊ុនវ៉ាក់សាំងយ៉ាងតិចណាស់ចំនួន ៤៩៣ ដែលក្នុងនោះមានក្រុមហ៊ុនចំនួន ៣២០ បានកំពុងបន្តការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំង។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ក្រុមហ៊ុនលេចធ្លោរួមមានជាអាទិ៍ ក្រុមហ៊ុន AstraZeneca របស់អង់គ្លេស មន្ទីរពិសោធន៍ Pfizer/BioNTech របស់អាមេរិក ក្រុមហ៊ុន GlaxoSmithKline របស់ណូវែលហ្សេឡង់ វ៉ាក់សាំង Sputnik V របស់រុស្ស៊ី មន្ទីរពិសោធន៍ Pfizer-BioNTech របស់អាមេរិកនិងអាល្លឺម៉ង់ និងក្រុមហ៊ុន Sinovac របស់ចិន។ យ៉ាងណាមិញ គេពុំទាន់ឃើញក្រុមហ៊ុនឬមន្ទីរពិសោធន៍ណាមួយប្រកាសជោគជ័យជាផ្លូវការនិងទទួលស្គាល់ពីអង្គការសុខភាពពិភពលោកនៅឡើយទេ ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសមួយចំនួនហាក់មានការខ្វែងគំនិតគ្នានៅលើឆាកនយោបាយអន្តរជាតិលើបញ្ហាវ៉ាក់សាំងទាំងនេះ។ ជាក់ស្ដែង ប្រទេសហុងគ្រីដែលជាសមាជិកនៃសហភាពអ៊ឺរ៉ុបត្រូវបានរងការព្រមានពីគណៈកម្មាធិការអ៊ឺរ៉ុបទាក់ទងទៅនឹងការឯកភាពក្នុងការទទួលយកការសាកល្បងវ៉ាក់សាំង Sputnik របស់រុស្ស៊ី។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា ប្រទេសជាសមាជិកនៃសហភាពអ៊ឺរ៉ុបមិនអាចចរាចរណ៍ ឬប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងណាមួយដែលមិនបានត្រួតពិនិត្យ សិក្សា និងអនុញ្ញាតពីភ្នាក់ងារឱសថអ៊ឺរ៉ុបបានឡើយ។

ក្រៅពីទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប ប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីលលោក Jair Bolsonaro បានប្រកាសថាលោកនឹងមិនខ្វាយខ្វល់ និងមិនធ្វើការទទួលយកវ៉ាក់សាំងឡើយ ហើយលោកយល់ថានេះជាសិទ្ធិរបស់លោក។ យ៉ាងណាក៏គួរតែរំលឹកថា ប្រទេសប្រេស៊ីលមានអត្រាអ្នកស្លាប់ដោយសារកូវីដ១៩ ស្ថិតនៅក្នុងលំដាប់ទី២លើពិភពលោក ហើយប្រទេសនេះក៏ធ្លាប់ទទួលបានការសាកល្បងវ៉ាក់សាំងរបស់ចិនកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែតុលាកន្លងទៅ តែលទ្ធផលគឺធ្វើឱ្យអ្នកស្ម័គ្រចិត្តម្នាក់បានជួបនូវបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ ដែលធ្វើឱ្យវ៉ាក់សាំងរបស់ចិនស្ថិតនៅក្នុងកម្រិតមិនច្បាស់លាស់នៃការដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រទេសចិនបានប្រកាសថា ចិននឹងចូលរួមក្នុងយន្តការផ្តល់វ៉ាក់សាំងដល់ប្រទេសក្រីក្រនិងប្រទេសប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍តបតាមយន្តការរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកដែលមានឈ្មោះថា COVAX។ សូមរំលឹកថា កាលពីថ្ងៃទី0៨ ខែតុលា កន្លងទៅ យន្តការ COVAX មានថវិកាប្រមាណ១.៨០០ លានដុល្លារអាមេរិក ដែលក្នុង ១៣០ លានដុល្លារអាមេរិកបានមកពីការចូលរួមរបស់ប្រទេសជប៉ុន និងក្រៅពីនេះបានមកពីប្រទេសចំនួន២០ផ្សេងទៀត ដែលមិនមានការចូលរួមពីសហរដ្ឋអាមេរិកនិងបារាំងទេ។

ក្រៅពីនេះ ដំណឹងដ៏គួរឱ្យរីករាយមួយទៀតគឺកាលពីថ្ងៃពុធ ទី០២ ខែធ្នូកន្លងទៅ ចក្រភពអង្គគ្លេសបានប្រកាសឱ្យប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំង Pfizer-BioNTech របស់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកនិងអាល្លឺម៉ង់ដើម្បីប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសនេះក្លាយជាប្រទេសដំបូងគេលើពិភពលោកដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការប្រើសប្រាស់វ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ហើយនឹងត្រូវបានចែកចាយចាក់ជូនជាសាធារណៈនាសប្តាហ៍ក្រោយនេះហើយ។ ក្រោមយន្ដការវ៉ាក់សាំងនេះ មនុស្សចាស់គឺទទួលបានអាទិភាពមុនគេក្នុងការទទួលបាននូវវ៉ាក់សាំង ដែលក្នុងដំណាក់កាលដំបូងគឺបញ្ចេញវ៉ាក់សាំងចំនួន ៨០០.០០០ ដូស ហើយចក្រភពអង់គ្លេសបានធ្វើការកក់ទិញវ៉ាក់សាំងនេះចំនួនប្រមាណ ៤០ លានដូស សម្រាប់ប្រជាជន ២០ លាននាក់។ ក្រៅពីនេះប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន ក៏បានចេញបញ្ជាបើកយន្តការសម្រាប់ការចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩ដែលមានឈ្មោះថា Sputnik V សម្រាប់ប្រជាជនរបស់រុស្ស៊ីក្នុងលក្ខណៈទ្រង់ទ្រាយធំផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ប្រទេសនៅអ៊ឺរ៉ុបកំពុងតែត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងនេះចាប់ពីឆ្នាំ២០២១ទៅ ដោយក្នុងនោះ បារាំងជាប្រទេសដែលត្រៀមខ្លួនរួចរាល់សម្រាប់ការប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងចាប់ពីខែមករា ឆ្នាំ២០២១ទៅ។ ទាំងនេះសុទ្ធតែជាដំណឹងល្អបំផុតមួយរបស់មនុស្សជាតិក្នុងកាលៈទេសៈនៃជំងឺឆ្លងសកលនេះ ត្បិតពិភពលោកទាំងមូលរងគ្រោះនិងខូចខាតមិនតិចឡើយក្នុងរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំនេះ។

ជារួម វ៉ាក់សាំងប្រឆាំងជំងឺកូវីដ១៩ ជាអ្វីដែលពិភពលោកទាំងមូលកំពុងតែរង់ចាំ មិនថាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ កំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ឬប្រទេសក្រីក្រក្តី។ តែទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្តីបារម្មណ៍ដែលនៅតែមានសម្រាប់បណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍និងប្រទេសក្រីក្រមួយចំនួនធំក្នុងការគិតពីលទ្ធភាពនិងអាទិភាពក្នុងការទទួលបាននូវវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងកូវីដ១៩នេះ។ ហានិភ័យសម្រាប់ប្រទេសក្រីក្រក្នុងការទទួលបានវ៉ាក់សាំងនៅតែបង្ករផលវិបាក ដូចនេះ ប្រទេសមហាអំណាចឬប្រទេសអ្នកមានគួរណាតែគិតគូរពីតម្លៃនៃមនុស្សជាតិនិងគុណធម៌ក្នុងនាមជាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍។ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មិនមែនមានន័យថាវ៉ាក់សាំងតែមួយមុខអាចបញ្ចប់អាយុកាលនៃជំងឺឆ្លងនេះទាំងស្រុងបាននោះទេ ការដែលសំខាន់គឺការចូលរួមថែរក្សាសុខភាពនិងការការពារនៅតែជាកត្តាចម្បងសម្រាប់ប្រជាជនគ្រប់រូបក្នុងការទប់ស្កាត់ឱ្យបានជាដាច់ខាតនូវការរីករាលដាលពេលក្រោយៗទៀត។

#កម្មវិធី_វិចារណកថាថ្ងៃសុក្រ #វ៉ាក់សាំងកូវីដ១៩

អ្នកអាចចូល subscribe Telegram ផ្លូវការរបស់ The SEED តាមរយៈ https://t.me/TheSEED
អត្ថបទវិភាគដោយ៖ លោក ភោគ លាងហេង
គំនូរដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ

នៅក្នុងវេលានៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានប្រព្រឹត្តទៅក្នុងរូបភាពដ៏ចម្រូងចម្រាសនិងភ័ន្តច្រឡំមួយនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកក្តី ក៏ដូចជាបណ្តាមហាប្រទេសមួយចំនួនដែលមានជាអាទិ៍ រុស្ស៊ីនិងប្រមុខរដ្ឋចិន បាននិងកំពុងតែទន្ទឹងរង់ចាំនូវលទ្ធផលផ្លូវការដែលគួរឱ្យទុកចិត្តមួយពីសំណាក់ស្ថាប័នបោះឆ្នោតនៅក្នុងផ្លូវតុលាការយ៉ាងអន្ទះសារជាទីបំផុត។ ការបោះឆ្នោតនាពេលនេះគឺអាចជាដានកង់ចាស់នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែលកាលនោះ ក្នុងទសវត្សឆ្នាំ១៩៥០ លោកប្រធានាធិបតី ហារី ទ្រូម៉ាន ក៏ធ្លាប់ត្រូវបានគេប្រកាសថាចាញ់ការបោះឆ្នោតនឹងលោក ថូម៉ាស ឌូវី យ៉ាងគំហុកដីផងដែរ។ នេះគឺជាការភ័ន្តច្រឡំដ៏ធំមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត រហូតដល់មាន រូបភាព ចំអកឡកឡឺយដ៏ល្បីល្បាញមួយមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ដែលរូបភាពនោះគឺ លោកប្រធានាធិបតី ទ្រូម៉ាន បានលើកកាសែតមួយច្បាប់ដែលមានចំណងជើងនៅទំព័រខាងមុខសរសេរធំៗថា «ឌូវីយកឈ្នះទ្រូម៉ានបានហើយ» ឬជាភាសាអង់គ្លេសថា «DEWEY DEFEATS TRUMAN»។ នេះគឺជាភាពអាម៉ាសមួយរបស់ក្រុមសារព័ត៌មានដែលមានភាពលម្អៀងខ្លាំងលើបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតនាពេលនោះ។ ជាលទ្ធផល លទ្ធផលផ្លូវការនៃការបោះឆ្នោតនោះបានបញ្ជាក់ថា លោកប្រធានាធិបតី ហារី ទ្រូម៉ាន គឺជាអ្នកឈ្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីពិតប្រាកដ មិនមែនលោក ឌូវី ដូចដែលសារព័ត៌មានបានចុះផ្សាយឡើយ។

ដូចគ្នានឹងករណីនាសម័យកាលលោកប្រធានាធិបតី ហារី ទ្រូម៉ាន ផងដែរ នោះគឺនៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតឆ្លងសហស្សវត្សចូលឆ្នាំ២០០០ រវាងលោកប្រធានាធិបតី ចច ដាបយូ ប៊ូស និងលោកអតីតអនុប្រធានាធិបតី អាល់ ហ្ក័រ។ ព្រឹត្តិការណ៍នោះទៀតសោតគឺគ្មានអ្នកណាអាចជឿសោះឡើយថា លោកប្រធានាធិបតី ប៊ូស គឺជាអ្នកឈ្នះនោះទេ ដោយហេតុថាសម្លេងប្រជាប្រិយភាពរបស់លោកគឺមិនស៊ីគ្នាសោះឡើយនឹងសម្លេងឆ្នោតសរុបរបស់លោក។ អ្វីគ្រប់យ៉ាងនាពេលនោះគឺពលរដ្ឋអាមេរិកគ្រប់រូប ក៏ដូចជាពលរដ្ឋសាកលលោកទាំងមូល ហាក់ដូចជាស្រឡាំងកាំងនឹងការសម្រេចក្តីពីស្ថាប័នតុលាការកំពូលចំពោះជ័យជម្នះដែលនឹកស្មានមិនដល់មួយនេះ ពោលគឺលោកប្រធានាធិបតី ប៊ូស ទទួលបានសម្លេងឆ្នោតសរុបលើសលោកអនុប្រធានាធិបតី ហ្ក័រ តែប្រាំសម្លេងប៉ុណ្ណោះ។ និយាយជារួម គឺលោកប្រធានាធិបតី ប៊ូស មានប្រៀបបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះលើដៃគូប្រកួតប្រជែងរបស់លោកនៅក្នុងសម័យកាលបោះឆ្នោតនាពេលនោះ។ យ៉ាងណាក្តី ការសម្រេចជាផ្លូវការនិងការបិទផ្លូវតវ៉ាក៏បានសម្រេចជាឯកច្ឆ័ន ដោយការប្រគល់ជ័យជម្នះទៅឱ្យលោកប្រធានាធិបតី ចច ដាបយូ ប៊ូស ជាធរមាន ស្របតាមបច្ចេកទេសច្បាប់យ៉ាងពេញសិទ្ធិ។

ដោយឡែក បើងាកមកមើលការបោះឆ្នោតក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំបន្ទាប់ពីអារិភាពនយោបាយរដ្ឋការលោកប្រធានាធិបតី ប៊ូស ឯនេះវិញ ការប្រទាញប្រទង់គ្នាលើបញ្ហាសម្លេងឆ្នោតបាននិងកំពុងតែធ្វើការតស៊ូមតិគ្នាយ៉ាងមមាញឹកបំផុតចំពោះការធ្វើវិសុទ្ធកម្មលទ្ធផលឆ្នោតរវាងសកម្មជននិងអ្នកគាំទ្ររបស់លោកប្រធានាធិបតីក្នុងអាណត្តិ ដូណាល់ ត្រាំ និងលោកអតីតអនុប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន។ អធិករណ៍នេះក៏វាមិនខុសពីការរអាក់រអួលផ្នែកបច្ចេកទេស ដូចកាលគ្រាកន្លងទៅនោះឡើយ ពោលគឺមានភាព មិនច្បាស់ការចំពោះលទ្ធផលឆ្នោតភាគច្រើនដែលបានគាំទ្របេក្ខភាពលោក បៃដិន ជាប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែត្រូវបានដាក់ក្នុងការសង្ស័យចំពោះលទ្ធផលមួយនេះ ដោយក្រុមការងារផ្នែកច្បាប់ពិសេសរបស់លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ ដឹកនាំដោយលោកអតីតអភិបាលក្រុងញូវយ៉ក រូឌី ជូលីអានី បាននិងកំពុងធ្វើការតវ៉ាតាមផ្លូវច្បាប់សម្រាប់ការរាប់សន្លឹកឆ្នោត និងការធ្វើអធិការកិច្ចសន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញជាបន្ទាន់ផងដែរ។ សម្រាប់កាលៈទេសៈដ៏ស៊ីជម្រៅមួយនេះមានតែស្ថាប័នតុលាការកំពូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះដែលជាអ្នកមានអធិសិទ្ធិក្នុងការប្រកាសនិងសម្រេចថាតើអ្នកដែលទទួលជ័យជម្នះពិតប្រាកដនោះជាអ្នកណា។ ម្ល៉ោះហើយ រាល់ការប្រកាសណាមួយដែលចេញពីបណ្តាញសារព័ត៌មានចំពោះអ្នកឈ្នះនាពេលនេះ គឺគ្រាន់តែជាមតិមួយជ្រុងនៃអ្នកគាំទ្របេក្ខភាពម្ខាងៗ តែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះហើយ ទោះបីជាចង់ឬមិនចង់ក៏ដោយ បើការសម្រេចផ្លូវការត្រូវបានបញ្ជាប្រកាសដោយស្ថាប័នកំពូលនៃរដ្ឋហើយនោះ ហើយបើទោះបីជាបណ្តាញសារព័ត៌មានមិនពេញចិត្តលើការសម្រេចនោះក៏ដោយ ក៏ពួកគេដាច់ខាតត្រូវតែទ្រាំហារមាត់និយាយផ្សព្វផ្សាយចំពោះលទ្ធផលស្ថាពរនេះទាំងបង្ខំចិត្តដែរ។

ជាការក្លែមសម្តីចុងក្រោយ តាមយោបល់ផ្ទាល់របស់ខ្ញុំបាទ ចំពោះការភ្នាល់លើការប្រកួតប្រជែងបែបនយោបាយនៅពេលនេះ គឺមិនទាន់ផុតសុពលភាពនៅឡើយទេ ពោលគឺថាយើងអាចនៅមានពេលបន្តក្នុងការភ្នាល់ដើម្បីតាមដានការសម្រេចផ្លូវការចុងក្រោយពីសំណាក់ស្ថាប័នតុលាការកំពូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយសូមចងចាំថា លទ្ធផលលើកមុននេះគឺគ្រាន់តែជាលទ្ធផលប៉ែងជើងមិនផ្លូវការមួយតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះហើយ សម្រាប់ពាក្យថាប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតដែលគ្រប់បណ្តាញសារព័ត៌មានប្រើនៅពេលនេះ គឺវាហាក់ដូចជាលឿនខ្លាំងណាស់សម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងមួយនេះ ហើយខ្ញុំបាទខ្លាចក្រែងតែមានការអន់ចិត្ត ឬអន់មាត់ក្នុងការប្រសិទ្ធនាមក្រៅផ្លូវការមួយនេះនៅពេលដែលលទ្ធផលពិតប្រាកដត្រូវបានប្រកាសនាពេលខាងមុខដ៏ខ្លី៕

អ្នកអាចចូល subscribe Telegram ផ្លូវការរបស់ The SEED តាមរយៈ https://t.me/TheSEED
អត្ថបទពីប្រិយមិត្ដ៖ មករា ម្លប់សន្តិភាព
គំនូរដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ

ចាប់តាំងពីចប់សង្គ្រាមលោកលើកទីពីរមក ប្រទេសបារាំងបានចាប់ផ្តើមក្លាយទៅជាគោលដៅនៃជនចំណាកស្រុកផ្សេងៗនៅជុំវិញពិភពលោក។ ប្រទេសនេះបច្ចុប្បន្នគឺជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនចម្រុះជាតិសាសន៍ និងពណ៌សម្បុរ។ ភាពចម្រុះជាតិសាសន៍នេះក៏បានបង្ករឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស់ជាច្រើនផងដែរ ដែលពេលថ្មីៗនេះជាក់ស្តែងប្រទេសបារាំងក៏កំពុងតែជួបបញ្ហាមួយដែលកើតឡើងរវាងប្រជាជនដែលកាន់សាសនាឥស្លាមនិងរដ្ឋាភិបាលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិរបស់លោក ម៉ាក្រុង (Macron) ផងដែរ។

ការប្រឆាំងតវ៉ារបស់ប្រជាជនមូស្លីមទៅលើរដ្ឋាភិបាលបារាំងដែលស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង ត្រូវបានឆាបឆេះឡើងបន្ទាប់ពីមានការបោះពុម្ពផ្សាយឡើងវិញរបស់ក្រុមហ៊ុនទស្សនាវដ្តីបារាំង Charlie Hebdo នូវរូបត្លុករបស់ ព្យាការី មូហាម៉ាត់ (Prophet Muhammad) ដែលជាព្យាការីរបស់ព្រះអាឡោះនៃសាសនាឥស្លាម។ អំពើទាំងនេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាការប្រមាថយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ហើយជាអំពើដែលត្រូវបានហាមឃាត់ដាច់ខាតនៅក្នុងសាសនាឥស្លាម។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាការបោះពុម្ពផ្សព្វផ្សាយរូបត្លុកឡើងវិញនេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី០១ ខែកញ្ញា ២០២០នេះ ដែលការផ្សព្វផ្សាយនេះធ្លាប់បានធ្វើរួចជាច្រើនដងមកហើយពីប្រភពផ្សេងៗគ្នាតាំងពីឆ្នាំ២០០៥មកម្ល៉េះ។ ហើយការផ្សព្វផ្សាយទាំងនោះក៏បានបង្កឱ្យកើតមានការខឹងសម្បារពីសំណាក់ប្រជាជនមូស្លីម ដែលជារឿយៗក៏បានឈានទៅដល់ការសម្លាប់និងអសន្តិសុខសង្គមទៀតផង។

ដោយឡែកកំហឹងរបស់អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាមកាន់តែឆេះរាលដាលឡើងបន្ទាប់ពីមានការថ្លែងការណ៍របស់លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង ដែលបាននិយាយថា លោកពុំមានតួនាទីនៅក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយអ្វីទាំងអស់របស់ប្រព័ន្ធសារព័ត៌មាននោះទេ ពីព្រោះនេះគឺជាសេរីភាពសារព័ត៌មាន។ បន្ទាប់ពីមានការថ្លែងដូច្នេះមក ការប្រឆាំងតវ៉ានិងការវាយប្រហារកាន់តែមានសភាពតានតឹងនិងវឹកវរឡើង ដែលធ្វើឱ្យលោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុង ហៅសាសនានេះថាជាសាសនាដែលមានវិបត្តិ។ បន្ទាប់មកទៀត ដោយយោងទៅតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែត អាល់ចាស៊ីរ៉ា (Aljazeera) គ្រូជនជាតិបារាំងអាយុ៤៧ឆ្នាំម្នាក់ត្រូវបានបុរសវ័យ១៨ឆ្នាំម្នាក់សម្លាប់ដោយការកាត់ក្បាល បន្ទាប់ពីគាត់បានបង្ហាញរូបត្លុកព្យាការីមហាម៉ាត់នៅក្នុងថ្នាក់រៀនរបស់គាត់ក្នុងមេរៀនពលរដ្ឋវិទ្យាស្តីពីសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ (civics lesson on freedom of speech)។

យោងទៅតាមប្រភពដដែលនេះ ការតវ៉ាប្រឆាំងរបស់ប្រជាជនមូស្លីមមិនត្រឹមតែកើតឡើងក្នុងប្រទេសបារាំងនោះទេ ប៉ុន្តែវាបានរីករាលដាលទៅកាន់ប្រទេសផ្សេងៗដែលប្រតិបត្តិសាសនាឥស្លាមមួយចំនួនផងដែរដែលមានដូចជា ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន បង់ក្លាដែស ប៉ាឡេស្ទីន អាហ្វហ្គានីស្ថានផងដែរ ហើយការប្រឆាំងតវ៉ានេះធ្វើឡើងដោយមានការដុតទង់ជាតិរបស់បារាំង និងរូបលោកប្រធានាធិតីម៉ាក្រុង និងការធ្វើពហិការមិនប្រើប្រាស់ទំនិញរបស់បារាំងជាដើម។

ភាពចលាចលទាំងនេះក៏អាចឱ្យយើងងាកទៅមើលទំនាក់ទំនងរបស់បារាំងជាមួយនឹងប្រទេសផ្សេងៗទៀតតាមរយៈការថ្លែងរបស់អ្នកដឹកនាំប្រទេសឯទៀតទៅលើរឿងនេះដែរ។ ជាក់ស្តែងលោកប្រធានាធិបតី Recep Tayyip Erdogan បានណែនាំឱ្យប្រជាជនរបស់ខ្លួនធ្វើពហិការមិនទិញផលិតផលបារាំងដែលនេះគឺជាសញ្ញានៃភាពរកាំរកូសរវាងទំនាក់ទំនងនៃប្រទេសទាំងពីរទាំងដែលប្រទេសទួរគីគឺជាសមាជិកនៃអង្គការណាតូផងដែរ។ រីឯប្រទេសអ៊ឺរ៉ង់ដែលធ្លាប់ទទួលបានការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងពីបារាំងនិងអាល្លឺម៉ង់នៅពេលដែលអាមេរិកបានដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ឺរ៉ង់ (Iran Nuclear Deal) នោះ ក៏បែរជាបង្ហាញការមិនពេញចិត្តចំពោះលោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងផងដែរ។ លោក ហ្សារីហ្វ (Mohammad Javad Zarif) ដែលជារដ្ឋមន្រ្តីការបទេសអ៊ឺរ៉ង់បានចោទប្រកាន់ថាលោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងគឺជាអ្នកដែលបង្ករឱ្យមានភាពជ្រុលនិយមនេះកើតឡើង។ ចំណែកឯអតីតមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីដែលជាប្រទេសដែលមានប្រជាជនគោរពសាសនាឥស្លាមបានថ្លែងសារតាមប្រព័ន្ធ Twitter ថា ប្រជាជនមូស្លីមមានសិទ្ធិនៅក្នុងការ «ខឹងនិងសម្លាប់ប្រជាជនបារាំងរាប់លាននាក់សម្រាប់ការសម្លាប់រង្គាលនៅក្នុងអតីតកាល»។ ប៉ុន្តែសារនេះត្រូវបានប្រព័ន្ធ Twitter លុបចោលដោយហេតុថាវាគឺជាសារញុះញ៉ង់។

សរុបមក នេះគឺជាវិបត្ដិដែលពិបាកដោះស្រាយដោយសារវាគឺជាការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងផ្នត់គំនិតគោរពសាសនានិងផ្នត់គំនិតសេរីភាព។ លោកប្រធានាធិបតីម៉ាក្រុងត្រូវទទួលនូវកាតព្វកិច្ចថ្មីក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនេះ មិនថាជាវិបត្តិសង្គមនៅក្នុងស្រុក ឬក៏វិបត្តិនយោបាយការបរទេសរបស់បារាំងជាមួយនឹងប្រទេសដែលគោរពសាសនាឥស្លាមនោះទេ ហើយប្រសិនបើវិបត្តិនេះនៅតែបន្ត វាអាចនឹងជះឥទ្ធិពលទៅដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់បារាំងនៅលើឆាកអន្តរជាតិផង និងអាចឈានទៅដល់បញ្ហាពាណិជ្ជម្មផងជាមួយប្រទេសដែលកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមផងដែរ។ រដ្ឋបាលរបស់លោកម៉ាក្រុងត្រូវធ្វើតុល្យភាពរវាងផ្នត់គំនិតទាំងពីរដើម្បីកុំឱ្យមានសោដនាកម្មតទៅទៀត។

អាកាសធាតុ និងបរិយាកាសពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន គឺជាសមាសធាតុដ៏សំខាន់នៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ និងជាបញ្ហាអាទិភាពខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងបរិបទការទូត។ វាជាហានិភ័យនិងរឿងគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតបើសិនជាយើងបានដឹង តែមិនអើពើអំពីស្ថានភាពនៃការផ្លាស់ប្តូរដ៏អាក្រក់បំផុតរបស់អាកាសធាតុពិភពលោកនៅក្នុងប្រមាណ ២ ទស្សវត្សចុងក្រោយនេះ។ បញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុបានកំពុងធ្វើឱ្យពិភពលោកទាំងមូលរងគ្រោះ និងខូចខាតប្រយោជន៍ជាច្រើនជាពិសេសគឺការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតមនុស្ស សត្វ និងការប្រើប្រាស់ថវិកាយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ក្នុងការដោះស្រាយនូវបញ្ហានេះ។ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុគឺជាការព្រួយបារម្ភសកលមួយដែលពិភពលោកត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ជាដាច់ខាតមិនថាប្រទេសមហាអំណាច ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ និងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ក្តី។ ហើយការពិតនោះគឺមនុស្សកំពុងតែដើរយឺតជាងការប្រែប្រួលនៃអាកាសធាតុ ដែលធ្វើឱ្យការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុក្លាយជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំងដល់ពិភពលោកទាំងមូល ដូចជា ការកើនឡើងនៃនីវ៉ូទឹកសមុទ្រដែលបណ្តាលមកពីការរលាយទឹកកកដោយសាររងើកភ្លើងនៃព្រះអាទិត្យ គ្រោះរាំងស្ងួត និងខ្យល់ព្យុះ ជាដើម។

ជានិច្ចជាកាលការអនុវត្តគោលនយោបាយជាតិ ផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងយន្តការការពារបរិស្ថានរបស់ប្រទេស តែងតែត្រូវបានគេលើកឡើងនៅជាពិសេសបណ្តាប្រទេសអ៊ឺរ៉ុប និងប្រទេសមហាអំណាច ហើយក្រៅពីនេះការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកំពុងក្លាយជាយុទ្ធនាការស្នូលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។ ជាក់ស្តែងកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែតុលាកន្លងទៅ ចិនបានគូសវាសផែនការ និងបញ្ចេញគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនដែលបានផ្តល់អាទិភាពចម្បងដល់ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងការកើនឡើងកម្តៅផែនដី។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រើពេលប្រមាណជិត ១៥០ ឆ្នាំ ក្នុងការយកចិត្តទុកដាក់លើបរិស្ថាននិងបរិយាកាសពិភពលោក ហើយបញ្ហានេះតែងតែស្ថិតនៅក្នុងផ្នែកមួយនៃរបៀបវារៈនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជានិច្ច។ តែថ្មីៗនេះ ប្លែកត្រង់ថាមហាអំណាចមួយនេះក្នុងថ្ងៃទី០៤ ខែវិច្ឆិកា បានចាកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីអាកាសធាតុជាផ្លូវការក្រោមហេតុផលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសហត្ថលេខីទាំង ១៩៥ ជាពិសេស សហភាពអ៊ឺរ៉ុបមានការហួសចិត្តជាខ្លាំង។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ អាមេរិកក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រធានាធិបតីជាប់ឆ្នោតថ្មីលោក ចូ បៃដិន អាចនឹងដាក់អាមេរិកចូលក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុវិញ ប្រសិនបើយើងក្រឡេកទៅមើលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតរបស់លោកដែលទទួលស្គាល់ពីស្ថានភាពបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុលើសាកលលោក ហើយព្រមទាំងបង្កើតគោលនយោបាយដែលយកចិត្ដទុកដាក់លើបញ្ហាអាកាសធាតុនិងបរិស្ថានប្រសិនបើលោកជាប់ជាប្រធានាធិតីទី៤៦របស់អាមេរិក។ គួរបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ត្រូវបានអនុម័ត នាចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ ដែលកំណត់ឱ្យគ្រប់ប្រទេសលើពិភពលោក ជាពិសេសប្រទេសហត្ថលេខីទាំងអស់រួមគ្នាទប់ស្កាត់ការកើនឡើងកម្តៅពិភពលោក។

ជារួមទៅ នៅប្រមាណ២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គេឃើញមានគ្រោះមហន្តរាយធំៗប្រមាណ ៧.៣៨៨ លើក ដែលក្នុងនោះបានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណជាង ១ លាន ២ សែន នាក់ និងប៉ះពាល់មនុស្សជាង ៤ ពាន់លាន នាក់ ប្រើប្រាស់ថវិកាប្រមាណ ៣០០ ទ្រីលានដុល្លារអាមេរិក បើយោងតាមកំណត់ត្រារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ការពិតមួយនៃគ្រោះមហន្តរាយរបស់មនុស្សជាតិគឺកាលពីឆ្នាំ២០០៤ រលកយក្សស៊ូណាម៊ិបានសម្លាប់មនុស្សប្រមាណជាង ២ សែន ៥ ម៉ឺន នាក់។ ហើយប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសគឺឆ្នាំ២០១៩ និងឈានចូលឆ្នាំ២០២០ ដែលមនុស្សជឿថាជាឆ្នាំនៃការជួបហានិភ័យច្រើនបំផុតមួយនៅក្នុងពិភពលោកសម័យទំនើបនេះ។ ទាក់ទងនឹងបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងបរិស្ថាន ក្នុងនោះរួមមាន ឆ្នាំ២០១៩ រាប់ជាឆ្នាំក្តៅបំផុតទី២ (ទី១ ឆ្នាំ២០១៦) ភ្លើងឆេះព្រៃនៅអូស្ត្រាលី ការរលាយទឹកកកនៅប៉ូលទឹកកកអាក់ទិច ភ្លើងឆេះព្រៃនៅព្រៃអាម៉ាស្សូនប្រទេសប្រេស៊ីល ភ្លើងឆេះព្រៃនៅកាលីហ្វញ៉ាសហរដ្ឋអាមេរិក ព្យុះសង្ឃរាអ៊ីដាយ វិបត្តខ្យល់ពុលនៅអ៊ឺរ៉ុប ការរលាយទឹកកកនៅជិតហ្គ្រីនលែនដែលអាចធ្វើអោយមានការឡើងកម្ពស់ទឹកសមុទ្រពិភពលោកប្រមាណ២០% ខ្យល់ព្យុះអាត្លង់ទិកខ្លាំងបំផុតលំដាប់ទី២ ព្យុះស៊ីក្លូនត្រូពិច និងជាពិសេសគឺវិបត្តិថង់ប្លាស្ទិកក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ល។

ទាំងនេះអាចគ្រាន់តែជាការចាប់ផ្តើមនៃការគំរាមគំហែងដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរនៃគ្រោះធម្មជាតិប៉ុណ្ណោះទេ តែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុអាចឈានទៅកាន់ដំណាក់កាលអាក្រក់បំផុតមួយ បើសិនជាសកម្មភាពបំផ្លាញផែនដី និងធម្មជាតិនៅតែបន្ត។ គ្រោះធម្មជាតិពិតជាបានផ្តល់បញ្ហាច្រើនណាស់ដល់ពិភពលោក និងការរស់នៅរបស់ភាវៈរស់ ដូចនេះ បញ្ហាទាំងអស់នេះចាំបាច់ណាស់ត្រូវតែលើកយកមកពិនិត្យឡើងវិញបន្ថែមទៀតនៅលើឆាកអន្តរជាតិ ការពិភាក្សាអំពីអាកាសធាតុ និងការរួមចំណែកក្នុងនាមជាប្រជាជនមួយរបស់ប្រទេសជាតិនិងជាចំណែកមួយនៃភពផែនដី។ ហើយបើសិនជាបញ្ហាអាកាសធាតុមិនមានការដោះស្រាយឱ្យបានទាន់ពេលទេ នោះបញ្ហាបន្តបន្ទាប់នឹងកើតមាន ជាពិសេស បញ្ហាសុខភាព ភាពអត់ឃ្លាន និងភាពក្រីក្រ ដែលនឹងក្លាយជាបន្ទុកថ្មីសម្រាប់សង្គម និងពិភពលោកទាំងមូល។ ធម្មជាតិអាចផ្តល់នូវកាដូដ៏ច្រើនសម្បូរបែបជូនមនុស្សជាតិ តែប្រសិនបើមនុស្សមិនល្អជាមួយធម្មជាតិទេ នោះកាដូអាចនឹងប្រែក្លាយជាទណ្ឌកម្មដ៏ព្រៃផ្សៃរបស់មនុស្សជាតិវិញ។

ចាប់ផ្ដើមពីបន្លែផ្អាប់ទុកដើម្បីដោះទាល់អំឡុងពេលកង្វះស្បៀងរបស់ដូនតាកូរ៉េ គីមឈីបានប្រែមុខមាត់ទៅជាម្ហូបប្រពៃណីរបស់ជនជាតិកូរ៉េ និងត្រូវបានវាយឡុកនៅលើទីផ្សារសឹងតែពាសពេញសកលលោករហូតដល់អង្គការយូនីស្កូ (UNESCO) ចាត់ទុកជាបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌កាលពីឆ្នាំ២០១៣។ ពិភពលោកមិនត្រឹមតែស្គាល់គីមឈីថាជាម្ហូបដែលពេញនិយមនោះទេ គីមឈីក៏ (១) ធ្លាប់បាននិងកំពុងជួបប្រទះវិបត្ដិដែលគេឱ្យឈ្មោះថា វិបត្ដិគីមឈី ឬ KimChi Crisis (២) ជាគោលនយោបាយការបរទេស (៣) មានប្រវត្ដិធ្លាក់ក្នុងវិវាទរវាងប្រទេសនិងប្រទេស និង (៤) ឱនភាពគីមឈី ឬ Kimchi Dificit។

ការផលិតគីមឈីបានក្លាយជាប្រពៃណីមួយរបស់ជនជាតិកូរ៉េ ហើយរដូវកាលផលិតគីមឈីត្រូវបានគេដាក់ឈ្មោះថា គីមចាង Kimjang ឬ Gimjang។ ជាទូទៅ រដូវកាលគីមចាងចាប់ផ្ដើមនៅពាក់កណ្ដាលខែវិច្ឆិកា ទៅដល់ខែធ្នូ ហើយវិបត្ដិគីមឈីកើតឡើងភាគច្រើននៅអំឡុងពេលរដូវកាលនេះ ដោយសារតែបញ្ហាកង្វះស្ពៃដែជាគ្រឿងផ្សំគោលសំខាន់។ ការដែលខ្វះគ្រឿងផ្សំគោលគឺមិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យបរិមាណថយចុះនោះទេ ប៉ុន្តែតម្លៃផលិតផលក៏ស្ទុះកើនដែរ។ ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ កូរ៉េខាងត្បូងនឹងជួបប្រទះវិបត្ដិគីមឈីម្ដងទៀត ដោយសារតែកង្វះស្ពៃដែលបណ្ដាលមកពីបញ្ហាអាកាសធាតុ។ យោងតាម Bloomberg កាលពីខែកញ្ញា តម្លៃស្ពៃនៅកូរ៉េខាងត្បូងបានកើនឡើង ៦០% ដោយសារដំណាំទាំងនោះត្រូវបានបំផ្លាញដោយទឹកជំនន់ដែលបង្កដោយព្យុះទីហ្វុង Typhoons ចំនួន ៣។ បញ្ហាកង្វះស្ពៃនេះបានធ្វើឱ្យតម្លៃគីមឈីដែលកំពុងដាក់លក់នៅលើទីផ្សារកើនថ្លៃយ៉ាងគំហុក ហើយចំពេលវិបត្ដិកូវីដ១៩ដែលប្រជាពលរដ្ឋកូរ៉េត្រូវស្ថិតនៅក្នុងផ្ទះច្រើនជាងមុន និងកាត់បន្ថយទទួលទានអាហារតាមភោជនីយដ្ឋាន ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យតម្រូវការគីមឈីក៏កើនជាងមុនដែរ។

គោលនយោបាយការបរទេសគីមឈីគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយមានឈ្មោះថា GASTRODIPLOMACY ដែលជាផ្នែកមួយសម្រាប់ពង្រីកអំណាចទន់ soft power របស់រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូង។ គោលនយោបាយមួយនេះមិនខុសពីពាក្យស្លោកខ្មែរដែលបានពោលថា “វប្បធម៌រលត់ជាតិរលាយ វប្បធម៌ពណ្ណរាយជាតិថ្កើនថ្កាន” នោះទេ។ កូរ៉េខាងត្បូងបានប៉ាក់គីមឈីជាប់នឹងបេះដូង ហើយប្រើប្រាស់គោលនយោបាយគីមឈីដើម្បីបង្កើតឥទ្ធិពលលើផ្នត់គំនិតនិងទស្សនៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដទៃឱ្យយល់ឃើញពីជីវភាពដ៏ល្អរបស់ពលរដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូង និងលើកមុខមាត់កូរ៉េត្បូងបន្ថែមនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ហេតុនេះហើយទើបរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េជំរុញគោលនយោបាយនេះដោយលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកូរ៉េបើកភោជនីយដ្ឋានសឹងតែទូទាំងពិភពលោក និងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រម៉ាឃីតធីង (Marketing) ជាច្រើនរូបភាពដើម្បីឱ្យពិភពលោកចង់សាក ចង់ពិសារ និងចុងក្រោយក្លាយជាម្ហូបសំណព្វចិត្ដរបស់មនុស្សរាល់គ្នា។

មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ គីមឈីក៏ធ្លាប់ធ្លាក់ចូលវិបត្ដិការទូតនិងពាណិជ្ជកម្មផងដែរ។ កាលពី ២០ ឆ្នាំមុន កូរ៉េខាងត្បូងបានចោទប្រកាន់ជប៉ុនថាបានព្យាយាមបំផ្លាញគុណតម្លៃនៃភាពដើមរបស់គីមឈី ដោយសារតែ ជប៉ុនធ្វើ Markerting លើម្ហូបមួយដែលអ្នកផលិតដោយជប៉ុនបាន ហើយវាស្រដៀងគ្នា និងមានឈ្មោះថាគីមឈីផងដែរ។ ក្នុងករណីនេះ កូរ៉េខាងត្បូងបានស្នើសុំ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) និងអង្គការចំណីអាហារនិងកសិកម្មពិភពលោក(Food and Agriculture Organization’s Codex Alimentarius commission) ដើម្បីកំណត់ស្តង់ដារអន្តរជាតិមួយលើផលិតផលដែលបានដាក់ឈ្មោះគីមឈី។ ជាលទ្ធផល អ្វីដែលកូរ៉េខាងត្បូងបានទាញយកផលប្រយោជន៍នៃវិវាទនេះគឺពិភពលោកបានសម្រេចបង្កើតស្តង់ដារអន្តរជាតិមួយលើការផលិតគីមឈីកាលពីឆ្នាំ២០០១។ ក្រៅពីនេះ គីមឈីក៏បានក្លាយជាវិវាទរវាងកូរ៉េខាងត្បូងនិងចិនផងដែរ។ វិវាទនោះគឺជាការចោទគ្នាទៅវិញទៅមកនូវបច្ចេកទេសផលិតដែលបណ្ដាលឱ្យមានពងបរាសិត (parasite eggs)។ វិវាទគីមឈីរវាងកូរ៉េខាងត្បូងនិងចិននៅកាលនោះ គឺសឹងតែឈានទៅដល់សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មទៅហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែជាលទ្ធផល បន្ទាប់ពីកូរ៉េបានចោទប្រកាន់ថាការផលិតគីមឈីរបស់ចិនមានបញ្ហា យោងតាមសារពត៌មាន VOA ស្រាប់តែអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកូរ៉េខាងត្បូងបានរកឃើញថា ផលិតផលគីមឈី១២ម៉ាក មានផ្ទុកពងដង្កូវ (roundworm eggs)។ ការរកឃើញរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកូរ៉េខាងត្បូងនេះ បានធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មរវាងចិននិងកូរ៉េខាងត្បូងធូរស្បើយឡើងវិញដោយការដោះស្រាយតាមផ្លូវការទូត។

បច្ចុប្បន្ន កង្វល់របស់កូរ៉េខាងត្បូងមួយទៀតគឺប្រជាពលរដ្ឋកូរ៉េខាងត្បូងហាក់មិនពេញនិយមទទួលទានគីមឈីក្នុងស្រុក ខណៈដែលមានប្រទេសជាច្រើនក៏បានផលិតគីមឈីក្រោមតម្លៃថោក ដែលជាហេតុបង្កឱ្យមានឱនភាពគីមឈី (Kimchi Dificit)។ ឱនភាពគីមឈីគឺមានន័យថា ប្រទេសកូរ៉េលក់គីមឈីតិចទៅប្រទេសក្រៅ ប៉ុន្តែនាំចូលច្រើនពីប្រទេសក្រៅទៅវិញ។ ឱនភាពគីមឈីនេះកើតឡើងដោយសារតែសន្ទុះផលិតកម្មគីមឈីនៅក្រៅប្រទេស ហើយជាពិសេសប្រទេសចិនដែលអាចផលិតគីមឈីថោកជាងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង និងត្រូវបានពលរដ្ឋកូរ៉េនិយមទិញនិងទទួលទានក្រោមមូលហេតុនៃតម្លៃ និងការមិនចង់ចំណាយពេលផលិតខ្លួនឯង។ យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ Daily Times ឱនភាពគីមឈីបានកើតឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០០៦មកម្ល៉េះ ហើយកាលពីឆ្នាំ២០១៧ កូរ៉េខាងត្បូងបាននាំចូលគីមឈីចំនួនលើសពី ២៧០,០០០ តោន ហើយភាគច្រើននាំចូលពីប្រទេសចិន ប៉ុន្តែនាំចេញវិញល្បាក់ ២៤,០០០ តោន ដែលឱនភាពនេះស្មើនឹង ៤៧,៣ លានដុល្លារអាមេរិក។ ហេតុផលមួយទៀតដែលធ្វើឱ្យមានឱនភាពគីមឈីគឺតម្លៃដឹកជញ្ជូន។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម-នេសាទ និងពាណិជ្ជកម្ម ចំណីអារហាររបស់កូរ៉េខាងត្បូង (Korea Agro-Fisheries & Food Trade Corp) គីមឈីមួយគីឡូត្រូវចំណាយអស់តែ ០,៥ ដុល្លារអាមេរិកទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើនាំចេញទៅជប៉ុនវិញគឺត្រូវចំណាយ ៣,៣៦ ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយគីឡូក្រាម។ ឱនភាពគីមឈីនេះមិនត្រឹមតែផ្ដល់វិបាកលើសេដ្ឋកិច្ចទេ ប៉ុន្តែឱនភាពនេះក៏បញ្ជាក់ពីហានិភ័យនៃវប្បធម៌ផលិតគីមឈីក្នុងរដូវកាលគីមចាងផងដែរ ពីព្រោះពលរដ្ឋកូរ៉េមិននិយមធ្វើគីមឈីដូចមុនទៀតឡើយ ហើយបែរជានិយមទិញគីមឈីនាំចូលពីប្រទេសក្រៅ។ គួររំលឹកដែលថា កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ រដូវកាលគីមចាងត្រូវបានយូនីស្កូចាត់ទុកថាជាទំនៀមទំលាប់ដែលបញ្ជាក់ពីអត្តសញ្ញាណជាតិរបស់កូរ៉េខាងត្បូង និងជាឱកាសក្នុងការពង្រឹងការសហការគ្នានៅក្នុងក្រុមគ្រួសារនីមួយៗ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ គីមចាងក៏បានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការដាស់តឿនកូរ៉េខាងត្បូងថាមនុស្សត្រូវតែរស់នៅក្នុងសង្គមដែលជាសុខដមរមនាជាមួយធម្មជាតិ។

អត្ថបទដោយ៖ លោក ហ៊ុយ បញ្ញាវ័ន្ដ
គំនូរដោយ៖ លោក ហ៊ី សុជាតិ