«វិបត្តិថាមពល» អាចនឹងក្លាយជាឃ្លាពេញនិយមប្រើទូទាំងពិភពលោកបន្ទាប់ពីពាក្យ «វិបត្តិកូវីដ១៩» ក្រោយពីជំងឺរាតត្បាតមួយនេះត្រូវអន់ថយ។ មូលហេតុចម្បងនោះគឺថា ការអភិវឌ្ឍគ្រប់វិស័យទាំងអស់សព្វថ្ងៃ ដូចជាវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ដឹកជញ្ជូន សេវាធារណៈ សំណង់ រោងចក្រ ទូរគមនាគមន៍ ធារាសាស្ត្រ អគ្គិសនី និងវិស័យផ្សេងៗទៀត សុទ្ធសឹងតែត្រូវការការផ្គត់ផ្គង់ពីវិស័យថាមពលដើម្បីដំណើរការ ដែលជាពិសេសបន្ទាប់ពីការផ្អាកសកម្មភាពនិងធ្វើសកម្មភាពយឺតដោយសារកូវីដ១៩។ ថាមពលនេះគឺសំដៅទៅដល់ការប្រើប្រាស់ប្រេងនិងឧស្ម័នដែលចម្រាញ់យកចេញពីធម្មជាតិតាមរយៈក្រុមហ៊ុនប្រេងនិងឧស្ម័នដើម្បីដាក់លក់នៅលើទីផ្សារ។ ជាក់ស្ដែង វិសាលភាពនៃការទាញយកធនធានប្រេងពីធម្មជាតិដើម្បីចម្រាញ់យកទៅប្រើប្រាស់នៅលើពិភពលោកមានទំហំធំធេងណាស់ ដែលក្នុងមួយថ្ងៃៗប្រមាណ ៩០លានបារ៉ែល ដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ២០១២ ដល់ឆ្នាំ២០២០ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍ Statista។ ដូចច្នេះ ពិភពលោកទាំងមូលអាចនឹងជួបវិបត្តិកង្វះថាមពលប្រើប្រាស់នៅពេលដែលធនធានប្រេងនិងឧស្ម័នធម្មជាតិទាំងនោះត្រូវបានទាញយកអស់ពីស្រទាប់ផែនដី។ រូបភាពនៃការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិមួយនេះក៏អាចផ្ដល់វិនាសកម្មដល់ភពផែនដីទាំងមូល ដោយយើងអាចឃើញតាមរយៈ ចំនួនកើនឡើងនៃគ្រោះធម្មជាតិ បម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងសីតុណ្ហភាពនៃរលកកំដៅកើនឡើងខ្លាំងជាដើម។ នេះជាបុព្វហេតុធ្វើឱ្យបណ្ដាប្រទេសនៅទ្វីបអឺរ៉ុបចាប់ផ្ដើមងាកទៅរកការប្រើប្រាស់ថាមពលស្អាតស្អំ (Clean Energy) ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យបង្កដោយគ្រោះធម្មជាតិ ដែលនេះជាមូលហេតុមួយក្នុងចំណោមមូលហេតុជាច្រើនទៀតនៃវិបត្តិថាមពលនៅទ្វីបអឺរ៉ុប។

ឈានជើងដើរចេញពីការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិច

បណ្ដាប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តែងតែរួមគ្នាដាក់ចេញនូវវិធានការជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីធ្វើអន្តរកាលឆ្លងកាត់សម័យប្រើប្រាស់ថាមពលធ្យូងថ្ម នុយក្លេអ៊ែរ ប្រេង និងឧស្ម័ន ឆ្ពោះទៅកាន់ពិភពលោកមួយដែលប្រើប្រាស់តែថាមពលមិនចេះរីងស្ងួត។ ឧទាហរណ៍ សហភាពអឺរ៉ុបបានកំណត់គោលដៅឆ្ពោះទៅរកអព្យាក្រឹតកាបូននៅឆ្នាំ ២០៥០ និងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ៥៥% នៅឆ្នាំ ២០៣០ ធៀបទៅនឹងឆ្នាំ ២០០៥ ។ បណ្តាប្រទេសនៅទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុបកំពុងកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកទៅលើថាមពលដែលបានមកពីការដុតធ្យូងថ្ម មកកាន់ថាមពលដែលទាញយកពីប្រព័ន្ធសូឡា និងកង្ហារខ្យល់អគ្គិសនីជាដើម។ ជាឧទាហរណ៍ ក្រុមហ៊ុនយក្សផ្នែកប្រេងឥន្ធនៈអង់គ្លេសដែលមានឈ្មោះថា the British Petroleum Company Limited (BP) បានសម្រេចបោះទុនតម្លៃជាង១ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០២០ ដើម្បីវិនិយោគលើគម្រោងសាងសង់កង្ហារយក្សទាញយកថាមពលអគ្គិសនីនៅក្នុងសមុទ្រ។ គួរបញ្ជាក់បន្តិចថា ឧស្ម័នហ្គាសគឺជាប្រភេទឥន្ធនៈផូស៊ីលស្អាតស្អំជាងគេបើធៀបទៅនឹងធ្យូងថ្ម រោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរ និងប្រេង ហើយវាបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងវិស័យថាមពលនៅអឺរ៉ុប រួមមានវិស័យថាមពលអគ្គិសនី វិស័យឧស្សាហកម្ម វិស័យពាណិជ្ជកម្ម វិស័យដឹកជញ្ជូន និងវិស័យសំណង់លំនៅដ្ឋាននិងអគារផ្សេងៗ។

ឆ្ពោះទៅរកការប្រើប្រាស់ថាមពលស្អាតស្អំ (Clean Energy) ឬ ថាមពលកកើតឡើងវិញ (Renewable Energy)

ខណៈដែលពិភពលោកកំពុងព្យាយាមកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ថាមពលដែលបានមកពីធ្យូងថ្ម បា្រកដណាស់ ប្រទេសទាំងអស់ត្រូវងាកទៅរកថាមពលដែលបានមកពីឧស្ម័នហ្គាស និងថាមពលកកើតឡើងវិញដទៃទៀតជំនួសវិញ ព្រោះថាវាមានផលប៉ះពាល់តិចតួចទៅលើបរិស្ថាន។ នេះជាមូលហេតុចម្បងមួយដែលធ្វើឱ្យការផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័នហ្គាសមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ហើយជាទូទៅ បើកាលណាការផ្គត់ផ្គង់ពីក្រុមហ៊ុនមានចំនួនតិចជាងតម្រូវការរបស់អ្នកប្រើប្រាស់នោះ តម្លៃរបស់វានឹងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សផងដែរ។ ជាក់ស្ដែង ក្រុមហ៊ុនរដ្ឋចិនឈ្មោះថា the China National Petroleum Corporation (CNPC) បានដាក់ចេញនូវគោលដៅរបស់ខ្លួនថានឹងកាត់បន្ថយថាមពលបានមកពីធ្យូងថ្មមកត្រឹម ៤៤% នៅឆ្នាំ២០៣០ និង ៨% ប៉ុណ្ណោះនៅឆ្នាំ២០៦០ ហើយខ្លួននឹងងាកទៅប្រើប្រាស់ឧស្ម័នហ្គាសជំនួសវិញដើម្បីសម្រេចឱ្យបាននូវគោលដៅអព្យាក្រឹតកាបូននៅឆ្នាំ២០៦០ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ Reuters។ ការដែលប្រទេសចិនផ្ដើមងាកមកប្រើប្រាស់ឧស្ម័នហ្គាសជំនួសឱ្យធ្យូងថ្មបែបនេះហើយ បានធ្វើឱ្យតម្រូវការឧស្ម័នហ្គាសនៅលើពិភពលោកកាន់តែកើនឡើង ហើយវាក៏បានជះឥទ្ធិពលដល់តម្លៃនៃទីផ្សារនៅទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូលផងដែរ គឺចាប់ពីត្រឹមតែ ២,៥ដុល្លារអាមេរិក/MBTu នៅដើមខែមេសា រហូតដល់ ៦,៣ដុល្លារអាមេរិក/MBTu គិតត្រឹមថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ (million British thermal units ជារង្វាស់របស់កំដៅនៃឥន្ធនៈឬប្រភពថាមពល) នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់ Trading Economics។

ការធ្លាក់ចុះនៃអត្រានាំចេញឧស្ម័នហ្គាសពីរុស្ស៊ីទៅកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុប

ប្រទេសរុស្ស៊ីគឺជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័នហ្គាសដ៏ធំមួយទៅដល់ទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូល ដែលការផ្គត់ផ្គង់នេះភាគច្រើនធ្វើឡើងក្រោមប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមហ៊ុនយក្សរុស្ស៊ីឈ្មោះថា Gazprom។ យោងតាមគេហទំព័រ Nord-Stream2 បច្ចុប្បន្ននេះ មួយភាគបីនៃការប្រើប្រាស់ឧស្ម័នហ្គាសនៅទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូលត្រូវពឹងផ្អែកលើការនាំចូលពីប្រទេសរុស្ស៊ី។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័នហ្គាសរុស្ស៊ីមានភាពយឺតយ៉ាវនិងរអាក់រអួលក្នុងការនាំចេញឧស្ម័នហ្គាសមកកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុប ដោយហេតុផលពីរធំៗ។ ទី១ ប្រទេសរុស្ស៊ីចង់បន្តស្តុកទុកឧស្ម័នហ្គាសដែលចម្រាញ់ពីធម្មជាតិបានឱ្យស្ថិតក្នុងកម្រិតអតិបរិមាដើម្បីត្រៀមបើកដំណើរការ និងបង្ហូរឧស្ម័នហ្គាសទាំងនោះតាមបំពង់បង្ហូរដែលទើបសាងសង់ថ្មី Nord Stream 2។ ទី២ ការធ្លាក់ចុះនៃអត្រានាំចេញឧស្ម័នហ្គាសពីរុស្ស៊ីទៅកាន់អឺរ៉ុបត្រូវបានគេសង្កេតឃើញថាបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីអធិការបតីអាល្លឺម៉ង់ លោកស្រី Angela Merkel បានព្រមានកាលពីខែសីហាថានឹងដាក់ទណ្ឌកម្មរុស្ស៊ីប្រសិនបើរុស្ស៊ីហ៊ានប្រើប្រាស់ថាមពលឧស្ម័នជា«អាវុធ»នយោបាយការទូត។ ម៉្យាងវិញទៀត ការខកខានមិនបានផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័នហ្គាសគ្រប់គ្រាន់ពីរុស្ស៊ីទៅកាន់ទ្វីបអឺរ៉ុប ក៏អាចជាសេណារីយ៉ូមួយទៀតផងដែរនោះគឺ ការបង្វែអតិថិជនរបស់ប្រទេសរុស្ស៊ីពីទ្វីបអឺរ៉ុបទៅកាន់ទ្វីបអាស៊ី ជាពិសេសគឺប្រទេសចិនតែម្ដង។

កត្តាផ្សេងទៀតនៃវិបត្តិកង្វះថាមពលនៅទ្វីបអឺរ៉ុប

មិនត្រឹមតែមូលហេតុដែលបានលើកឡើងខាងលើប៉ុណ្ណោះទេ វិបត្តិកង្វះឧស្ម័នហ្គាសនៅទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូលក៏មានកត្តាជាច្រើនរួមបញ្ចូលគ្នាក្នុងពេលតែមួយ។ កត្តាទី១ ប្រទេសសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងផ្លាស់ប្ដូរទិសដៅពីការប្រើប្រាស់ថាមពលបានមកពីឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល ទៅរកការប្រើប្រាស់ថាមពលកកើតឡើងវិញឬថាមពលមិនចេះរាំងស្ងួតដើម្បីកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នកាបូនិច និងឆ្ពោះទៅសម្រេចគោលដៅអព្យាក្រឹតកាបូននៅឆ្នាំ២០៥០។ កត្តាទី២ ការបើកប្រទេសឱ្យមានការធ្វើដំណើរធម្មតាបន្ទាប់ពីវិបត្តិកូវីដ១៩មានស្ថានភាពធូរស្រាល ធ្វើឱ្យតម្រូវការប្រេងនិងឧស្ម័នហ្គាសឡើងខ្ពស់ ខណៈអត្រានៃការផ្គត់ផ្គង់ធ្លាក់ចុះ។ កត្តាទី៣ បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំ២០២០ ឆ្នាំ២០២១នេះសមុទ្រខាងជើង (North Sea) មិនសូវមានកម្លាំងខ្យល់បក់ខ្លាំងដែលជាហេតុធ្វើឱ្យកង្ហារខ្យល់យក្សមិនអាចវិលដើម្បីផលិតថាមពលអគ្គិសនីបានគ្រប់គ្រាន់។ កត្តាទី៤ សហរដ្ឋអាមេរិកចាប់ផ្ដើមកាត់បន្ថយការនាំចេញឧស្ម័នហ្គាស ដោយមូលហេតុអត្រាផលិតកម្មមានការធ្លាក់ចុះ។ កត្តាទី៥ រដូវរងារនៅទ្វីបអឺរ៉ុបនឹងឈានមកដល់នៅពាក់កណ្ដាលខែធ្នូខាងមុខ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យពលរដ្ឋត្រូវការកម្ដៅ ដូច្នេះតម្រូវការថាមពលនឹងកាន់តែកើនឡើង។ កត្តាទី៦ ការបិទឱ្យដំណើរការរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែនៅប្រទេសអ៊ីតាលី និងអាល្លឺម៉ង់ជាដើម ព្រមទាំងគម្រោងបិទជាបន្តបន្ទាប់ទៀតនៅតាមបណ្ដាប្រទេសក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុប ក៏អាចជាកត្តាដែលធ្វើឱ្យវិបត្តិកង្វះថាមពលប្រើប្រាស់នៅទ្វីបអឺរ៉ុបកើតមានឡើងផងដែរ។

ឧស្ម័នហ្គាសឡើងថ្លៃ តម្លៃប្រេងឡើងខ្ពស់

ចំណែកឯតម្លៃប្រេងវិញក៏មានការកើនឡើងគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរ ការណ៍នេះបានក្លាយជាបន្ទុកយ៉ាងធ្ងន់មួយទៀតសម្រាប់ទ្វីបអឺរ៉ុប។ តម្លៃប្រេងឡើងថ្លៃនេះ គឺព្រោះតែក្រុមប្រទេសផលិតប្រេង OPEC+ មិនព្រមបង្កើនផលិតកម្មប្រេងរបស់ខ្លួននោះទេ ដោយរក្សានូវការផលិតចំនួន ៤០ម៉ឺនបារ៉ែលក្នុងមួយថ្ងៃដដែល រហូតដល់ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២។ ការធ្វើបែបនេះក៏ព្រោះតែពួកគេត្រូវការលក់ប្រេងដែលបានស្តុកទុកនៅសល់យ៉ាងច្រើនកាលពីវិបត្តិកូវីដ១៩ផ្ទុះខ្លាំងនៅដើមឆ្នាំ២០២០ ដែលកាលនោះ តម្រូវការប្រេងបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង ហើយតម្លៃប្រេងក៏បានធ្លាក់ចុះដូចគ្នា ធ្វើឱ្យប្រេងមួយចំនួនធំត្រូវបានស្តុកទុក។ ការកើនឡើងនៃតម្លៃប្រេងក្នុងពេលនេះក៏អាចជាមូលហេតុមកពីសហភាពអឺរ៉ុបអនុវត្តនយោបាយដំឡើងពន្ធលើការប្រើប្រាស់ថាមពលមិនស្អាតដូចជាប្រេងឥន្ធនៈជាដើមនេះ ហើយវាបានធ្វើឱ្យតម្លៃប្រេងរឹតតែឡើងថ្លៃ ខណៈដែលឧស្ម័នហ្គាសកំពុងតែឡើងថ្លៃស្រាប់ទៅហើយ។ ដូច្នេះ ភាពចៃដន្យនៃបញ្ហាទាំងនេះបានកើតឡើងដំណាលគ្នា នឹកស្មានមិនដល់ បានធ្វើឱ្យបណ្ដាប្រទេសនៅទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូលជួបនូវ«វិបត្តិថាមពល» ហើយវិបត្តិមួយនេះក៏អាចនឹងរីករាលដាលមិនចាញ់វិបត្តិកូវីដ១៩ប៉ុន្មាននោះទេ។

ជារួម វិបត្តិថាមពលនៅទ្វីបអឺរ៉ុបមួយនេះនឹងជះឥទ្ធិពលដល់តម្លៃប្រេងនិងឧស្ម័ននៅទូទាំងពិភពលោក ដូចជាប្រទេសជាច្រើនដែលការអភិវឌ្ឍរបស់ពួកគេពឹងផ្អែកខ្លាំងទៅលើវិស័យប្រេងនិងឧស្ម័ន ជាពិសេសបណ្ដាប្រទេសនៅទ្វីបអាស៊ី។ ខណៈនេះផងដែរ សហគ្រាសតូច ធំ និងក្រុមហ៊ុនទាំងអស់នៅទ្វីបអឺរ៉ុបដែលត្រូវការថាមពលប្រេងនិងឧស្ម័នក្នុងប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃក៏កំពុងពិចារណាពីការផ្អាកសកម្មភាព ព្រោះតែតម្លៃប្រេងឡើងថ្លៃនិងឧស្ម័នខ្វះខាត។ ដោយឡែក ប្រជាពលរដ្ឋនៅអឺរ៉ុបកាន់តែមានការព្រួយបារម្ភពីកង្វះថាមពលប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងរដូវរងារ ហើយគ្រួសារមួយចំនួនក៏បានចាប់ផ្ដើមប្រមូលទិញប្រេងនិងឧស្ម័នហ្គាសទុកប្រើប្រាស់ឱ្យបានយូថ្ងៃទៅខាងមុខ ដែលធ្វើឱ្យស្ថានភាពខ្វះខាតថាមពលកាន់តែដុនដាបទៅ។ ទោះជាយ៉ាងណា បើក្រឡេកទៅមើលតម្លៃប្រេងនិងឧស្ម័ននៅលើទីផ្សារមូលបត្រវិញ ឃើញថាភាគរយក៏មានការកើនឡើងខ្លាំងផងដែរ ដែលនេះអាចជាឱកាសល្អសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនប្រេងនិងឧស្ម័នផ្ទាល់ និងអ្នកវិនិយោគលើផ្សារមូលបត្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ វិបត្តិកង្វះថាមពលមួយនេះក៏អាចនឹងក្លាយជាកត្តាជំរុញឱ្យទ្វីបអឺរ៉ុបទាំងមូលគិតសារជាថ្មីថា តើពួកគេគួរតែបន្តកាត់បន្ថយ ឬក៏ បោះបង់ថាមពលដែលបានមកពីការដុតធ្យូងថ្ម រោងចក្រនុយក្លេអ៊ែ និងប្រេងឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលតទៅមុខទៀតឬក៏យ៉ាងណានោះទេ។

កាលពីថ្ងៃទី ២៦ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ អាល្លឺម៉ង់បានរៀបចំការរបោះឆ្នោតជាតិ (German Federal Election 2021) ជ្រើសរើសសមាជិកសភាដែលមាន៧០៩កៅអី (Bundestag) បានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍អ្នកវិភាគនយោបាយអន្តរជាតិមកមើលពីស្ថានភាពនយោបាយប្រទេសអឺរ៉ុបមួយនេះ។ ការបោះឆ្នោតនេះមានសារៈសំខាន់ដោយសារតែអ្នកឈ្នះឆ្នោតលើកនេះនឹងមកជំនួសលោកស្រី អេនជេឡា មឺកែល (Angela Merkel)។

នយោបាយអាល្លឺម៉ង់ក្រោមអាណត្តិរបស់លោកស្រីអេនជេឡាមឺកែល Angela Merkel

អាល្លឺម៉ង់ជារដ្ឋសហព័ន្ធដែលត្រូវបានបែងចែកជា២នៅអំឡុងសង្គ្រាមត្រជាក់បន្ទាប់ពីចាញ់សង្គ្រាមលោកលើកទី២។ បន្ទាប់ពីជញ្ជាំងបែរឡាំងបានរលំ អាល្លឺម៉ង់បានបង្រួបបង្រួមឡើងវិញ។ នយោបាយប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានផ្លាស់ប្តូរខ្លាំងនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោកស្រី Angela Merkel ចំនួន១៦ឆ្នាំមកនេះ។

កេរ្ដិ៍ដំណែលទីមួយរបស់លោកស្រីអេនជេឡាមឺកែល Angela Merkel គឺការដោះស្រាយវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ ២០០៨ ។ ទីពីរនោះគឺការចរចាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបអំពីការបន្ធូរបន្ថយបំណុលសម្រាប់ប្រទេសក្រិក (Greece) អំឡុងវិបត្តិប្រាក់អឺរ៉ូ។ ហើយទីបីគឺការសម្រេចចិត្តរបស់លោកស្រី Angela Merkel ដែលមិនបិទព្រំដែន និងទទួលជនភៀសខ្លួនស៊ីរីដែលជាប់គាំងនៅប្រទេសហុងគ្រីក្នុងឆ្នាំ ២០១៥។ ក្រៅពីនេះលោកស្រី Angela Merkel បានប្រែក្លាយនយោបាយអាល្លឺម៉ង់ទៅជាតុពិភាក្សាអំពីគោលនយោបាយ និងត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាមេដឹកនាំមានឥទ្ធិពលបំផុតរបស់អឺរ៉ុប។ នយោបាយអាឡឺម៉ង់ធ្លាប់ជាបណ្តំដោយបុរស ប៉ុន្តែនៅក្រោមលោកស្រី Angela Merkel អ្វីៗបានផ្លាស់ប្តូរច្រើនដោយមានការចូលរួមច្រើនរបស់វត្តមានស្ត្រី។

លោកស្រី Angela Merkel ត្រូវបានទស្សនាវដ្តី Forbes ប្រកាសថាជាស្ត្រីដែលមានឥទ្ធិពលបំផុតនៅលើពិភពលោកអស់រយៈពេល ១០ ឆ្នាំហើយ។ លោកស្រីជានិមិត្តរូបសម្រាប់តំណាងស្ត្រីហើយលោកស្រីត្រូវបានគេដឹងថាបាននាំស្ត្រីចូលកាន់មុខតំណែងសំខាន់ៗនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់។ ក្នុងនោះដែរលោកស្រីបានគាំទ្រលោកស្រី Ursula von der Leyen ជារដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអាឡឺម៉ង់ ដែលជារដ្ឋមន្រ្តីស្ត្រីទីមួយនិងជាប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប។ ក្រៅពីនេះ នៅពេលដែលអាល្លឺម៉ង់កាន់តែមានការបែងចែកនយោបាយ លោកស្រីបានព្យាយាមបង្រួបបង្រួម និងដោះស្រាយបញ្ហាដែលធ្វើឱ្យមានភាពមិនពេញចិត្ត។

គណបក្សនយោបាយដែលនៅកំពុងប្រឈមមុខគ្នា

ការបោះឆ្នោតបានបិទបញ្ចប់ជាស្ថាពរ ហើយលទ្ធផលបានបង្ហាញថា គណបក្សសង្គមប្រជាធិបតេយ្យឆ្វេងនិយមកណ្តាលរបស់ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ឬគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសង្គម (Social Democratic Party) ទទួលបានជ័យជំនះដ៏ស្តួចស្តើងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតលើកនេះ។ ការបោះឆ្នោតលើកនេះគឺជាការប្រកួតប្រជែងដ៏តឹងតែងបំផុត ព្រោះគ្មានគណបក្សណាមួយទទួលបានសំឡេងគាំទ្រគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបង្កើតសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា Bundestag អាល្លឺម៉ង់ទេ។ មេដឹកនាំគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសង្គម (Social Democratic Party) លោក Olaf Scholz នឹងត្រូវរួមកម្លាំងជាមួយភាគីគណបក្សផ្សេងទៀតប្រសិនបើគាត់ចង់ធានាបាននូវតំណែងអធិការបតី។

ក្នុងនោះមានគណបក្សចំនួន ៣ ដែលកំពុងនាំមុខក្នុងការដណ្តើមកៅអីក្នុងសភាដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ និងជ្រើសរើសអធិការបតីថ្មី។ គណបក្សនយោបាយអាល្លឺម៉ង់សំខាន់ៗទាំង៣ដែលកំពុងទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតច្រើននៅក្នុងការបោះឆ្នោតសម្រាប់អាណត្តិថ្មីនេះរួមមាន៖ ១. គណបក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យគ្រឹស្ត (Christian Democratic Union) ២. គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសង្គម (Social Democratic Party) និង ៣. គណបក្សបៃតង (Green Party)។

កិច្ចចរចារបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះចាប់ផ្តើមបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតបានបញ្ចប់

ដំណើរការស្មុគស្មាញនៃកិច្ចចរចារបង្កើតរដ្ឋាភិបាលចំរុះបានចាប់ផ្តើម។ មេដឹកនាំគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសង្គម (Social Democratic Party) លោក Olaf Scholz ចង់ធ្វើការរួបរួមជាមួយគណបក្ស Greens និង ពួកសេរី (FDP)។ ប៉ុន្តែគូប្រជែងដែលជាពួកអភិរក្សនិយមឬគណបក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យគ្រឹស្ត (Christian Democratic Union) របស់លោកស្រី Angela Merkel ដែលមានលោក Armin Laschet ជាបេក្ខភាពនឹងមិនចុះចាញ់ដោយងាយនោះទេ។ ការពិភាក្សាអាចចំណាយពេលច្រើនខែ ហើយមកទល់ពេលនេះលោកស្រី Angela Merkel នឹងបន្តកាន់តំណែងសិន។ គណបក្ស Social Democratic Party និងគណបក្សអភិរក្សនិយមគណបក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យគ្រឹស្ត (Christian Democratic Union) របស់លោកស្រី Angela Merkel បានគ្រប់គ្រងជាមួយគ្នាអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។ ទោះយ៉ាងណាលោក Olaf Scholz បាននិយាយថាលោកចង់រួមកម្លាំងជាមួយគណបក្សបៃតង និងគណបក្សសេរីប្រជាធិបតេយ្យសេរី (FDP)។

តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងបើសិនកិច្ចចរចារមិនមានអ្វីជាដុំកំភួន?

ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនអាចបង្កើតបានឡើងការបោះឆ្នោតមួយទៀតអាចនឹងត្រូវរៀបចំឡើង ប៉ុន្តែដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនយោបាយក្នុងប្រទេស ប្រធានាធិបតីអាឡឺម៉ង់លោក Frank-Walter Steinmeier នឹងលើកទឹកចិត្តឱ្យភាគីធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀង និងស្វែងរកកិច្ចចរចារក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាល។ ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចយល់ព្រមលើការជ្រើសរើសអធិការបតីបានទេលោក Steinmeier ដែលជាសមាជិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យអាចនឹងត្រូវបានតែងតាំងមេដឹកនាំដែលមានសក្តានុពលជាធម្មតាមកពីគណបក្សដែលទទួលបានសម្លេងគាំទ្រច្រើនបំផុត។ បន្ទាប់មកសភានឹងធ្វើបោះឆ្នោតដោយសំងាត់ ហើយបេក្ខជនត្រូវការសំឡេងភាគច្រើនដាច់ខាតដើម្បីទទួលបានតំណែង (ច្រើនជាងពាក់កណ្តាលនៃសម្លេងឆ្នោត)។ ប្រសិនបើភាពជាប់គាំងនៅតែមានបន្តបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតពីរជុំទៀតប្រធានាធិបតីអាចតែងតាំងអធិការបតីជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឬផ្លាស់ទៅរំលាយសភា Bundestag ហើយរៀបចំការបោះឆ្នោតជាថ្មី។

ក្រោយរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី Joe Biden ឡើងកាន់តំណែងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន បានសម្រេចពង្រឹងយុទ្ធសាស្ត្រតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ដើម្បីបង្កើនវត្តមានរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងដើម្បីទប់ស្កាត់ការងើបឡើងរបស់ចិនផងដែរ។ ប៉ុន្ដែ ចិនដែលមានមហិច្ឆតាចង់ក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចកំពូលពិភពលោកនោះ ក៏មិនបានឱបដៃឈរមើលអាមេរិក ដោយមិនធ្វើអីសោះនោះទេ។ ជាក់ស្ដែង រយៈពេលចុងក្រោយមកនេះ គេសង្កេតឃើញថា ប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរ បានធ្វើទស្សនកិច្ចជាបន្តបន្ទាប់ទៅកាន់ប្រទេសក្នុងតំបន់ដ៏សំខាន់របស់ពិភពលោកមួយនេះ។ ក្នុងនោះដែរវៀតណាម ដែលប្រៀបបាននឹងផ្ទះកូនក្រមុំ ត្រួវបានកំលោះអាមេរិកនិងចិន ដាក់វេនគ្នា ចូលជួបបង្ហាញជំហរកិច្ចសហប្រតិបត្តការរៀងៗខ្លួន។ ដោយក្នុងដំណើរទស្សកិច្ចរបស់លោកស្រីអនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក Kamala Harris កាលពីខែសីហាកន្លងទៅថ្មីៗ ធ្លាប់បាននិយាយចំពោះមុខវៀតណាមថា ត្រូវរួមគ្នាដាក់សម្ពាធចិន ឱ្យបញ្ឈប់ការរំលោភបំពាន។ ចំណែកឯចិនវិញ ក្រៅតែអំពីផ្ដល់ជំនួយវ៉ាក់សាំងការពារកូវីដ-១៩ដល់វៀតណាម និងបង្ហាញអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងការទូត ចិនក៏បានលួងលោមវៀតណាមឱ្យសហការជាមួយចិន ប្រឆាំងនឹងភាគីទី៣ផងដែរ នេះបើតាមសារព័ត៌មានរបស់ជប៉ុន NIKKEI។ នេះក៏ដោយសារតែទាំងចិន និងអាមេរិក កំពុងប្រជែងគ្នាបង្កើនឥទ្ធិពលវិជ្ជមានឱ្យបានច្រើនជាងមុនទៅលើវៀតណាម តាមរយៈគោលនយោបាយទីតាំងភូមិសាស្ត្រ និងសេដ្ឋកិច្ចជាដើម ដែលរួមមានផែនការខ្សែក្រវាត់និងផ្លូវរបស់ចិន និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខដែនសមុទ្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ប៉ុន្តែ ប្រទេសដូចជាវៀតណាម បានព្យាយាមរក្សាជំហរនៅកណ្ដាលរវាងមហាអំណាចយក្សទាំងពីរនេះដើម្បីអាចទាញយកផលប្រយោជន៍ពីភាគីទាំងពីរ។

តើវៀតណាម ទទួលបានប្រយោជន៍យ៉ាងណាខ្លះ ពីការប្រជែងឥទ្ធិពលមហាអំណាចទាំងពីរ តាមរយៈការប្រើប្រាស់សិល្បៈការទូតរក្សាស្ថានការណ៍ដើម្បីទាញយកផល​ប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិខ្លួន?

ពីសត្រូវចាស់ ក្លាយជាដៃគូ ដែលមានគោលដៅដូចគ្នាចំពោះមុខចិន

វៀតណាម និងអាមេរិក ធ្លាប់ជាអតីតគូ-សត្រូវ ធ្វើសង្គ្រាមស៊ីសាច់ហុតឈាមគ្នា អស់រយៈពេលជិត២ទសវត្ស កាលពីសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់។ រហូតដល់ទសវត្សឆ្នាំ១៩៩០ ទើប ប្រទេសទាំងពីរ មានការចាប់ផ្ដើមស្ដារឡើងវិញ នូវចំណងការទូត ក្នុងបំណងខិតជិតគ្នា បំភ្លេចចោលរឿងចាស់។ ជាប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅក្នុងឆ្នាំ២០០០ អតីតប្រធានាធិបតីលោក Bill Clinton បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចលើកដំបូង ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម ក្រោយសង្គ្រាមត្រូវបានបញ្ចប់ និងជាបន្តបន្ទាប់ ចំណងការទូតវៀតណាម-អាមេរិក បានដុះដាលផ្លែផ្កាជាហូរហែ ទាំងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច យុទ្ធសាស្ត្រប្រយោជន៍រួម នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយជាដើម។

សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ថ្វីដ្បិតតែវៀតណាម ត្រឹមតែជាប្រទេសតូចតាច មិនមែនជាប្រទេសមហាអំណាច ប៉ុន្ដែទីតាំងទឹកដីប្រទេសនេះ មានសក្ដានុពលខ្លាំងក្លាក្នុងការផ្ដល់ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ដោយផ្អែកទៅលើកត្តាប្រជាសាស្ត្រ ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ភាពអនុគ្រោះនៃច្បាប់វិនិយោគ និង ជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ជាដើម។ ជាពិសេស វៀតណាមគឺជាកូនសោរគន្លឹះសំខាន់មួយ នៃភូមិសាស្ត្រក្នុងតំបន់អាស៊ាន ក៏ដូចជាឥណ្ឌូចិន ព្រមទាំងជាតួអង្គសំខាន់នៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដែលខ្ទប់ឥទ្ធិពលចិនលើតំបន់អាស៊ីទាំងមូលផងដែរ។

សម្រាប់វៀតណាមវិញ វៀតណាម តែងមិនទុកចិត្តចិន និងសម្លឹងឃើញចិនថាជាចំណុចគ្រោះថ្នាក់ ទោះបីជា ប្រទេសភូមិផងទាំងពីរនេះ មានសែស្រឡាយ និងចែករំលែកវប្បធម៌ ប្រពៃណីជាមួយគ្នាក៏ដោយចុះ។ ជាពិសេស ចិនជាចំណុចគ្រោះថ្នាក់ សម្រាប់សន្តិសុខវៀតណាម ព្រោះតែមហិច្ឆតារបស់ចិន ចង់ក្រសោបសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ចំណុចនេះហើយ ដែលការបង្កើនភាពជាដៃគូកាន់តែរឹងមាំជាមួយអាមេរិក គឺពិតជាមានប្រយោជន៍ខ្លាំង ដើម្បីអាចជួយឱ្យវៀតណាម មានទឹកមាត់ប្រៃក្នុងការតវ៉ាទាមទារប្រឆាំងនឹងឥទ្ធិពលចិននៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូងផង ក៏ដូចជាសម្រេចបាននូវផលប្រយោជន៍ជាតិនៅតំបន់កំពុងមានជម្លោះនេះជាដើម។

មួយវិញទៀត សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលវៀតណាម និងជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី២ របស់វៀតណាម ដែលការនាំចេញទំនិញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០២០កន្លងទៅ មានទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៧៧.០៧ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក។ ប្រទេសទាំងពីរក៏បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីនឹងគ្នា ក្នុងគោលដៅកាត់បន្ថយពន្ធលើទំនិញនាំចេញរបស់វៀតណាមទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលពិតជាផ្ដល់សម្បើមដល់កសិករវៀតណាម។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ COMTRADE ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ។ ចំណុចទាំងនេះហើយ ដែលនាំឱ្យទំនាក់ទំនងការបរទេស រវាងវៀតណាម-អាមេរិក កាន់តែខិតជិតគ្នា និងមានភាពល្អិតរមួតនិងកាន់តែផ្តល់ឱ្យវៀតណាមនូវផលប្រយោជន៍ពីទំនាក់ទំនងនេះផងដែរ។

ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន លើផលប្រយោជន៍របស់វៀតណាម

កន្លងមក វៀតណាមក៏បានទទួលផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធំសម្បើមផងដែរ នៅក្នុងសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិន ដោយក្រុមហ៊ុនធំៗមួយចំនួនបានផ្លាស់ទីពីប្រទេសចិនទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម។បើតាមរបាយការណ៍ពីសភាពាណិជ្ជកម្មអាមេរិកនៅស្រុកចិន ឱ្យដឹងថា ៨៧%នៃក្រុមហ៊ុនអាមេរិកនៅប្រទេសចិន គិតគូរចង់រុះរើមកកាន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ក្នុងនោះវៀតណាមគឺជាប្រទេសដែលទាក់ទាញជាគេបំផុត។ ទាំងនេះក៏ដោយសារតែ តម្លៃពលកម្មនៅវៀតណាមថោកជាងនៅចិន ណាមួយគោលនយោបាយវៀតណាមឱ្យអាទិភាពលើការដោះដូរទីផ្សារសេរី និងស្ថិរភាពនយោបាយល្អរបស់វៀតណាមជាដើម។​

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចិននៅតែជះឥទ្ធិពល មកលើសេដ្ឋកិច្ចវៀតណាម។ ចិនគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៍ធំជាងគេរបស់វៀតណាមអស់រយៈពេល ១៥ ឆ្នាំមកហើយ ហើយវៀតណាមក៏បានទទួលផលយ៉ាងច្រើនផងដែរ។ បើតាមកាសែតក្នុងស្រុកវៀតណាម ទំហំដោះដូរពាណិជ្ជកម្មរវាងវៀតណាមនិងចិន គិតជាទឹកប្រាក់មានប្រមាណជាង ១៣០ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិកក្នុងឆ្នាំ២០២០ ដែលនេះជាតួលេខខ្ពស់បំផុតមិនធ្លាប់មានសម្រាប់វៀតណាម។ ក្នុងនោះផងដែរ វៀតណាម-ចិន ជាប្រទេសជិតខាងជាប់ព្រំដែន ដែលបង្កភាពងាយស្រួលដល់ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ក៏ដូចជាដឹកជញ្ជូនទំនិញចេញចូលជាដើម។ គួបផ្សំនឹងចិន និងវៀតណាម បានក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចគ្រប់ជ្រុងជ្រោយថ្នាក់តំបន់ (RCEP)ទៀតផងនោះ ប្រទេសវៀតណាម ជាពិសេសកសិករវៀតណាមនឹងអាចទទួលបានផលចំណេញពីគោលនយោបាយនាំចេញ ដូចជារនាំងពន្ធគយទាប បូករួមនឹងការទាក់ទាញការវិនិយោគរបស់ចិនកាន់តែច្រើនចូលមកក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ លើសពីនេះ​ វៀតណាមក៏ទទួលបានប្រយោជន៍ជាច្រើនទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងភូមិសាស្ត្រ ព្រមទាំងលំហូរវិនិយោគ ពីគម្រោងខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវរបស់ចិនផងដែរ។

បើតាមកាសែតក្នុងស្រុកវៀតណាមឱ្យដឹងថា កាលពីឆ្នាំ២០២០ ចិនគឺជាប្រទេសធំទី២ លើគម្រោងវិនិយោគច្រើនជាងគេនៅប្រទេសវៀតណាម បន្ទាប់ពីកូរ៉េខាងត្បូង ក្នុងទុនវិនិយោគដោយផ្ទាល់(FDI)សរុបប្រមាណជាង ២.៥ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ដែលក្នុងឆ្នាំដដែលនោះដែរ ចិនបានក្ដោ​បក្ដាប់ចំណែកធំជាងគេ ក្នុងការវិនិយោគសួនឧស្សាហកម្មនៅវៀតណាម។ ហេតុដូចនេះហើយបានជាវៀតណាមព្យាយាមបន្តទំនាក់ទំនងល្អជាមួយចិនទាំងដែលខ្លួនកំពុងមានបញ្ហាជាមួយចិននៅក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងនេះ។

បើទោះបីជា  ប្រទេសវៀតណាម ទទួលបានប្រយោជន៍ពីឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងដៃគូជាមួយចិនក៏ពិតមែន ប៉ុន្ដែក៏ភាគច្រើនឥទ្ធិពលដែលចិនមានមកលើវៀតណាមមានលក្ខណៈមិនសូវជាវិជ្ជមានប៉ុន្មាននោះទេ សម្រាប់កែវភ្នែកពលរដ្ឋវៀតណាម។ មូលហេតុដ៏ធំបំផុតមួយ គឺដោយសារ «ការកើនឡើងភាពតានតឹងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងចិននិងវៀតណាម» ដែលសកម្មភាពឈ្លានពាននិងភាពហួងហែងកាន់តែខ្លាំងរបស់ចិននៅដែនទឹកមានជម្លោះ បានបង្កើនស្មារតីប្រឆាំងនឹងចិនកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។

ជារួមមក វៀតណាម ដែលកំពុងឈរលើចំណុចមួយ នៃទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្រ ក្នុងការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចកំពូលអាមេរិក និងចិន ដែលអាចនឹងកើនកម្ដៅគ្រប់ពេលក៏ដោយចុះ ក៏ប្រទេសមួយនេះ ហាក់ប្រុងប្រយ័ត្ននិងថ្នាក់ថ្នមស្ថានការណ៍ ហើយចេះបត់បែនក្នុងការចេះក្ដោបឱកាស និងចេះទាញយកប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិជាធំ ពីប្រទេសមហាយក្សទាំងពីរ ដោយមិនប្រកាន់ថា មួយណាកុម្មុយនីស ឬប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ ទោះបី ជាញឹកញយ វៀតណាមតែងប្រកាសឱ្យដឹងថា ខ្លួនប្រកាន់គោលការណ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធ ណាមួយ ដែលនោះគឺជាគោលនយោបាយស្នូលរបស់ប្រទេសនេះ៕

តាំងពីប្រទេសទាំងពីរបានចាប់ផ្ដើមផ្សះផ្សារទំនាក់ទំនងការទូតឡើងវិញនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០មក គ្រប់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទាំងអស់សុទ្ធតែបានធ្វើទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការមកកាន់ប្រទេសវៀតណាម រាប់ចាប់តាំងពី លោក Bill Clinton លោក George W. Bush លោក Barack Obama និង លោក Donald Trump។ សម្រាប់លោក Joe Biden វិញ នៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថាលោកនឹងមានគម្រោងទស្សនកិច្ចដូចគ្នាទៅនឹងអតីតប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនៗដែរឬក៏យ៉ាងណានោះទេ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា កាលពីខែសីហាកន្លងទៅនេះ អនុប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកស្រី Kamala Harris ក៏បានធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសវៀតណាមរួចមកហើយដែរ។ លើសពីនេះទៀត មុនការទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រីមួយខែគឺនៅក្នុងខែកក្កដា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក លោក Lloyd Austin ក៏បានទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសវៀតណាមម្ដងហើយផងដែរ។ ការធ្វើទស្សនកិច្ចផ្លូវការពីសំណាក់មេដឹកនាំ ឬ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃប្រទេសមួយទៅកាន់ប្រទេសមួយទៀតញឹកញាប់បែបនេះ បានសបញ្ជាក់ឱ្យឃើញពីចំណងមិត្តភាពដ៏ស្អិតរមួតរវាងប្រទេសទាំងពីរ ទាំងផ្នែកនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនានា។ តើមានមូលហេតុអ្វីនៅពីក្រោយទំនាក់ទំនងដែលកាន់តែមានភាពប្រសើរឡើងរវាងអាមេរិក–វៀតណាម?

ប្រយោជន៍ចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក

ក្រោយសង្រ្គាមត្រជាក់ត្រូវបានបញ្ចប់នៅឆ្នាំ១៩៩១ ពិភពលោកវិវត្តឆ្ពោះទៅរកបដិវត្តរ៍ឧស្សាហកម្ម៤.០ ដែលជាសករាជនៃសកលភាវូបនីយកម្ម ដោយប្រទេសភាគច្រើនផ្ដោតទៅលើវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ចជាជាងវិស័យយោធា។ នេះប្រហែលជាមូលហេតុទីមួយដែលសហរដ្ឋអាមេរិកមើលឃើញថា ប្រទេសវៀតណាមមានសក្ដានុពលខ្លាំងក្នុងការផ្ដល់ប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចដល់ខ្លួនបើប្រៀបធៀបជាមួយបណ្ដាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានដទៃ ដោយផ្អែកទៅលើកត្តាប្រជាសាស្ត្រ ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ភាពអនុគ្រោះនៃច្បាប់វិនិយោគ និង ជាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។ យោងតាមរបាយការណ៍ UNDP–២០១៩ ប្រទេសវៀតណាមមានប្រជាជនសរុបប្រមាណជាង ៩៨លាននាក់ ហើយស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់នៃសន្ទស្សន៍អភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស។ ភូមិសាស្រ្តប្រទេសនេះអំណោយផលខ្លាំងដល់វិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និង សេវាកម្ម។ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារក៏មានសារៈសំខាន់ផងដែរសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនអាមេរិកខ្នាតធំនិងមធ្យម ក្នុងការចូលទៅវិនិយោគក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ យោងតាមការចេញផ្សាយនៅឆ្នាំ២០២០ របស់គេហទំព័រ vnexpress ប្រទេសវៀតណាមមានជាង ៣.០០០ក្រុមហ៊ុន ដែលបានបើកដំណើរការ និងចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មដោយជនជាតិអាមេរិកដែលមានសញ្ជាតិវៀតណាម។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ប្រទេសវៀតណាមមានកំពង់ផែសមុទ្រចំនួន ៤៤ ដែលអាចមានសមត្ថភាពផ្ទុកចរន្តទំនិញសរុបចំនួនពី ៤៧០ ទៅ ៥០០ លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។

ក្រៅពីផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ច ការងើបឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនៃឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិនទៅកាន់បណ្ដាប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ី បានក្លាយជាគោលដៅនៃគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការរាំងខ្ទប់មហាអំណាចមួយនេះ ដើម្បីរក្សានូវកិត្តិនាមជាមហាអំណាចទីមួយលើពិភពលោក។ ការណ៍នេះបានធ្វើឱ្យប្រទេសវៀតណាមក្លាយជាទីតាំងនៃភូមិសាស្ត្រនិងយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ស្របពេលដែលវៀតណាមកំពុងតែមានជម្លោះដែនសមុទ្រជាមួយប្រទេសចិនផងនោះ។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសវៀតណាមរបស់រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក លោក Lloyd Austin បានថ្លែងថា ការទាមទារដែនអធិបតយ្យរបស់ប្រទេសចិននៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងគ្មានមូលដ្ឋានច្បាប់អន្តរជាតិ និងរំលោភលើអធិបតេយ្យភាពរបស់រដ្ឋនៅក្នុងតំបន់ នេះបើយោងតាម AP News។​  ដោយឡែក វៀតណាមក៏ស្ថិតក្នុងតំបន់ក្របខណ្ឌយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក សេរី និងបើកចំហ (FOIP) ដែលជាយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច សន្តិសុខ និងស្ថេរភាពតំបន់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកភ្ជាប់ទៅនឹងមហាសមុទ្រឥណ្ឌា ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកព្យាយាមជំរុញឱ្យមានការអនុវត្តដើម្បីខ្ទប់ឥទ្ធិពលរបស់ចិន ជាពិសេសឥទ្ធិពលនៃយុទ្ធសាស្រ្តខ្សែក្រវ៉ាត់និងផ្លូវរបស់ចិន។

ប្រយោជន៍ចំពោះប្រទេសវៀតណាម

ចំពោះវៀតណាម សហរដ្ឋអាមេរិកគឺប្រៀបដូចជាទីផ្សារសម្រាប់ដាក់លក់ផលិតផលវៀតណាម ព្រោះថាសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំទី ២ របស់វៀតណាមបន្ទាប់ពីប្រទេសចិន​ ហើយបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ COMTRADE ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ប្រទេសវៀតណាមបាននាំចេញទំនិញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៦៧,៩ប៊ីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រមាណ ៨៣,២១ប៊ីលានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០២០។​ ជាមួយគ្នានេះដែរ គិតពីឆ្នាំ២០០០ រហូតដល់២០១៩ ប្រជាជនវៀតណាមបានទៅរស់នៅលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិកមានចំនួនប្រមាណ ២,១ លាននាក់ នេះបើផ្អែកទៅលើឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់ Pew Research Center។ នៅឆ្នាំ ២០០១ ប្រទេសទាំងពីរបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងទ្វេភាគីនឹងគ្នា ក្នុងគោលដៅកាត់បន្ថយពន្ធលើទំនិញនាំចេញរបស់វៀតណាមទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកពី៤០% មកនៅត្រឹមតែ៣% ប៉ុណ្ណោះ។

ដោយឡែក វៀតណាមក៏ទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងធំសម្បើមផងដែរបន្ទាប់ពីសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងចិនត្រូវបានបញ្ចប់។ ផលប្រយោជន៍ធំនោះគឺមានក្រុមហ៊ុនធំៗមួយចំនួនបានផ្លាស់ទីពីប្រទេសចិនទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម តួយ៉ាងដូចជាក្រុម​ហ៊ុន​ Samsung ជាដើម។​ ទោះជាយ៉ាងណា បញ្ហាមួយចំនួនក៏តែងតែកើតមានខ្លះៗដែរ ដូចជានៅខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០ សហរដ្ឋអាមេរិកបានចោទប្រកាន់វៀតណាមថាជាប្រទេសដែលមានចេតនាបញ្ចុះតម្លៃរូបិយប័ណ្ណរបស់ខ្លួនដើម្បីទទួលបានផលប្រយោជន៍ក្នុងការនាំទំនិញចេញ។​ ប៉ុន្តែ ក្រោយមកទៀត វៀតណាមក៏បានសន្យាថានឹងមិនធ្វើឱ្យរូបិយប័ណ្ណរបស់ខ្លួនធ្លាក់ថ្លៃនោះទេ។ ការផ្លាស់ប្ដូររបស់ធនាគារកណ្ដាលរបស់វៀតណាមរហ័សបែបនេះក៏បានបញ្ជាក់ឱ្យឃើញផងដែរថា វៀតណាមមិនចង់ឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងខ្លួននិងសហរដ្ឋអាមេរិកមានភាពប្រេះស្រាំនោះទេ ព្រោះវៀតណាមនៅតែត្រូវការភាពជាដៃគូពាណិជ្ជកម្ម យុទ្ធសាស្ត្រ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរយៈពេលយូអង្វែង។

ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ

ម៉្យាងវិញទៀត ប្រទេសវៀតណាមគឺពិតជាត្រូវការសហរដ្ឋអាមេរិកមកធ្វើជាខ្នងបង្អែកខ្លាំងណាស់ បើនិយាយពីការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនិងយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ។​ មូលហេតុធំមួយនោះគឺវៀតណាមមិនចង់បាត់បង់ដែនអធិបតេយ្យភាពសមុទ្រដែលប្រទេសចិនកំពុងទាមទារនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះទេ។​ ទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកបានធ្វើឱ្យវៀតណាមមានទឹកមាត់ប្រៃក្នុងការតវ៉ាទាមទារប្រឆាំងនឹងឥទ្ធិពលប្រទេសចិននៅក្នុងជម្លោះដែនសមុទ្រមួយនេះ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការងាកទៅចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកបែបនេះ បានធ្វើឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋវៀតណាមផ្ទាល់ បានលើកជាសំណួរអំពីគុណតម្លៃនៃគោលការណ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធដែលជាគោលនយោបាយស្នូលរបស់ជាតិវៀតណាម។  ទោះជាយ៉ាងណា វៀតណាមតែងតែលើកកម្ពស់គោលការណ៍មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធមួយនេះ និងបន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីថែរក្សាសន្តិភាពនិងសន្តិសុខជុំវិញបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយឈរលើមូលដ្ឋាននៃច្បាប់អន្តរជាតិនិងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ ១៩៨២។

សរុបសេចក្ដីមក ជាទូទៅក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិគឺជាការគិតពីផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ដោយមិនខ្វល់ថាប្រទេសណាកាន់លទ្ធិកុម្មុយនីស្ដនិយម ឬក៏ប្រជាធិបតេយ្យនិយមនោះទេ ឱ្យតែមានផលប្រយោជន៍ នោះទំនាក់ទំនងដ៏ផ្អែមល្អែមរវាងប្រទេសទាំងពីរនឹងកើតមានឡើង។​ ថ្វីត្បិតប្រទេសវៀតណាមមើលមួយភ្លេតទៅ ហាក់បីដូចជាត្រូវរងឥទ្ធិពលនិងសម្ពាធពីការប្រកួតប្រជែងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរ ប៉ុន្តែវៀតណាមអាចចាត់ទុកថាជាប្រទេសមួយដែលធ្វើបានល្អខ្លាំងណាស់ក្នុង​ល្បែងភូមិសាស្ត្រននិងយុទ្ធសាស្រ្តយោបាយមួយនេះ។ ពោលគឺប្រទេសនេះចេះបត់បែន ចេះក្ដោបឱកាស និងចេះដើរទៅរកប្រយោជន៍សម្រាប់ជាតិពីមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ច និងមហាអំណាចទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធា។